MühaziRƏ 9 Obyektlərin identifikatlaşdırılması və təsnifatlaşdırılması

MÜHAZİRƏ 9
Obyektlərin identifikatlaşdırılması və
təsnifatlaşdırılması.


Plan

1. 
   İdentifikatlaşdırmanın mahiyyəti.
   
2. 
   İdentifikatlaşdırmanın əsas metodları.
   
3. 
   Obyektlərin təsnifatlaşdırılmasının mahiyyəti.
   
4. 
   Təsnifatlaşdırmanın əsas metodları.
   

İdentifikatlaşdımanın mahiyyəti.
İdentifikatlaşdırma obyektə onu digər obyektlərdən birmənalı surətdə fərqləndirən unikal adın, nömrənin, nişanın, şərti işarənin, əlamətin verilməsidir. Obyektə unikallıq verən ad, nömrə, nişan, şərti işarə, əlamət identifikator adlanır.
Şərti işarə dedikdə, obyektin identifikatlaşdırılmasını təmin edən hərf, rəqəm və digər işarələrin müəyyən qaydalar üzrə tərtib edilmiş dəsti (yığımı) başa düşülür.
Məlumdur ki, hər bir obyekt onu digər obyektlərdən, hətta oxşar obyektlərdən fərqləndirən əlamətlərə malikdir. Bu əlamətləri insan özünün hiss orqanları vasitəsilə dərk edir. Bizim hiss orqanlarımız hər bir obyekt haqqında informasiyanı qəbul edir və onu beynimizə ötürür. İnsan beyni informasiyaları yadda saxlamaq, təhlil etmək və lazımi qərarlar qəbul etmək üçün böyük imkanlara malikdir. Bir obyekti digərlərindən həmin obyektə məxsus olan müəyyən əlamətlərə görə fərqləndirirlər. Bu zaman insan çalışır ki, ən zəruri əlamətləri və ya bir əsas əlaməti seçsin. Bu əlamət identifikatordur. Məsələn, mağazadan müəyyən avtomobili alan zaman bir alıcı üçün identifikator ağ rəngdir, digəri üçün isə qırmızı rəngdir. Praktiki olaraq soyadlar, adlar, nömrələr, işarələr, ünvanlar, xarakteristikalar, göstəricilər və s. obyektlərin identifikatorlarıdır. Konkret obyekti bir çox digər obyektlərdən dəqiq fərqləndirmək üçün bir neçə identifikatorlardan istifadə etmək lazımdır. Məsələn, avtomobilin rəngindən əlavə onun qiymətinin müəyyən məbləğdən baha olmaması da alıcılar üçün vacibdir.
Müxtəlif situasiyalarda konkret obyektin və ya oxşar obyektlər qrupunun identifikatlaşdırılması zərurəti meydana çıxır. Belə ki, maddi-texniki təminat məsələlərinin həlli üçün konkret markalar, modellər, artikullar, tiplər, məhsulu tam identifikatlaşdıran xassələr haqqında informasiya alınmalıdır. Bu informasiya məhsulun düzgün seçilməsinə və onun satın alınması haqqında qərar qəbul etməyə imkan verir. Bu məqsədlə minimum və maksimum informasiyalardan istifadə edilə bilər. Minimum informasiya yığımı məmulatın adını, onun şərti işarəsini və ya kodunu, nömrəsini, həmin məmulatın xarakteristikalarını təyin edən normativ və ya texniki sənədin işarəsini özündə birləşdirir. Maksimum informasiya yığımı minimum informasiya yığımına əlavə olaraq məmulatın fıziki-kimyəvi və istismar (istehlak) xarakteristikalarını özündə birləşdirir.
İdentifikatlaşdırmanın əsas metodları
Obyektlərin identifikatlaşdırılmasının ən çox istifadə edilən metodları aşağıdakılardır:

• 
  unikal adlar metodu;
  
• 
  rəqəmli nömrələr metodu;
  
• 
  şərti işarələr metodu;
  
• 
  təsnifat metodu;
  
• 
  istinad metodu;
  
• 
  təsviri metod;
  
• 
  təsviri-istinad metodu.