MühaziRƏ 9 Obyektlərin identifikatlaşdırılması və təsnifatlaşdırılması

İstinad metodu obyektlərin identifıkatlaşdırılması üçün o hallarda istifadə olunur ki, konkret xarakteristikaların (xassələrin, göstəricilərin, əlamətlərin) şərhi normativ və ya texniki sənədlərdə verilmiş olsun. Bu xarakteristikalar haqqında informasiyaya malik olmaq konkret məhsulun sifarişi zamanı çox vacibdir.
İdentifikatlaşdırma məmulatın adını, onun şərti işarəsini və bu məmulata qoyulan hərtərəfli tələbləri özündə birləşdirir, məsələn: yüngül minik avtomobilləri üçün pnevmatik şinlər QOST 4754-80 üzrə.
Sənədin konkret məmulatın identifıkatlaşdırılmasını təmin etmədiyi hallarda bir qayda olaraq məhsulun istehsalçısı haqqında informasiya əlavə edilir, məsələn: Dondurulmuş düşbərə TŞ 10 RF 570.19.94 “Orlovski” quş əti kombinatı.
Bu metodun mənfi cəhəti ondan ibarətdir ki, ondan istifadə edən zaman məhsulun əsas xarakteristikaları və xüsusiyyətləri açıqlanmamış qalır.
Təsviri metod o hallarda istifadə edilir ki, konkret obyekti onun xarakteristikalarını (xassələrini, parametrlərini, göstəricilərini) təsvir etməklə (yazmaqla) identifıkatlaşdırmaq zərurəti ortaya çıxır. Bu zaman eyni ada, tətbiq sahəsinə və bir-birinə yaxın göstəricilərin nomenklaturasına malik olan həmcins obyektlər bu göstəricilərin qiymətləri ilə bir-birindən fərqlənə bilərlər. Məsələn, yeyinti və ya qeyri- yeyinti maye malların saxlanılması üçün istifadə edilən plastik kütlədən hazırlanmış kanistrlərin texniki şərtləri əsas ölçülərə görə identifikatlaşdırılan bir neçə oxşar kanistrləri özündə birləşdirir:

Hündürlüyü, mm-dək	278	220	265
Uzunluğu, mm-dək	185	185	225
Eni, mm-dək	125	170	225
Kütləsi, kq-dək	0,33	0,40	0,70

İdentifıkatlaşdırmanın təsviri metodu obyektin bütün əsas xarakteristikalarından istifadəni nəzərdə tutur və onların köməyi ilə bu obyekti digər həmcins obyektlərdən fərqləndirməyə imkan verir.
Obyektlərin hərtərəfli təsviri bir qayda olaraq əsas göstəriciləri, xassələri, xarakteristikaları, ölçüləri, istifadə şəraitini, tətbiq sahəsini və s. özündə əks etdirən normativ və texniki sənədlərdə verilir. Məsələn, texniki şərtlərin dövlət standartları, həmçinin konkret məhsulun texniki şərtləri əsas parametrlər və ölçülər, ümumi texniki tələblər, təhlükəsizlik tələbləri, nəzarət metodları, qablaşdırmaya, nişanlamaya, daşınmaya və saxlanılmaya tələblər və s. kimi bölmələri özündə birləşdirir.
İdentifikatlaşdırmanın təsviri metodu tibbdə xəstənin tibbi kartasının, kriminalistikada cinayətkarın və törədilmiş cinayətin xarakterinin, geologiyada mineralın şərhi və s. üçün tətbiq olunur.
İdentifikatlaşdırmanın təsviri metodunun əsas üstünlüklərindən biri xarakteristikaların müqayisəsi yolu ilə həmcins obyektlərin tutuşdurulmasının mümkünlüyüdür. Müqayisə müxtəlif üsullarla, o cümlədən avtomatlaşdırılmış üsullarla aparıla bilər. Bu üsullar həmcins obyektlərin sistemləşdirilməsi və standartlaşdırılması məqsədi ilə onların seçilməsi zamanı, ən yaxşı xarakteristikalara malik olan obyektlərin yaxınlıq və müxtəliflik dərəcəsini müəyyənləşdirən zaman tətbiq olunur.