Mühazirə ekologiyanin aktualliğI, predmeti və qenezisi

Turşu yağmurlar probleminin çözülməsi yolları
Bu kimi təhlükələri araşdıran bilginlər, turşu yağmurların qarşısının alınması yollarını axtarmağa başlamışdırlar. Bu yolda ən yetərli tədbir atmosferə ağır metalların və oksidlərin tullanmasının qarşısının alınmasıdır. Bu da müəssisələrdə turşuların tullanmasının qarşısını alan təmizləyici qurğuların, süzgəclərin quraşdırılması ilə baş verir.

Eləcə də böyük şəhərlərdə tullantı qazları havaya buraxan nəqliyyat vasitələrinin sayını azaltmaq üçün tədbirlər görülməlidir. Eyni zamanda çoxlu ağaclar əkilməli, meşələr salınmalıdır. Suları təmizləyən plankton bitkisini çay və göllərdə yaymaq da gərəkdir. Bundan başqa, zavodlarda tullantılar yandırılmamalı, emal edilməlidir. Belə olsa zərərli maddələr atmosferə çıxmaz.

Smoq
Bu da tüstünün, tozun və dumanın qarışığıdır. Termin kimi ilk dəfə İngiltərədə yaranmışdır. O zaman isitmə üçün kömürü yandıran londonluların durumu pisləşmişdir.

Normal şəraitdə kömürün yanması sonu karbon və su yaranır. Ancaq oksigen çatışmamazlığı olarsa, dəm qazı, his, benzopiren və başqa maddələr yaranır.

Hər bir yanacağın tərkibində 6%-ə qədər kükürd qatqıları vardır. Onlar da təhlükəlidir. Onlar yanandan sonra havaya çıxan tullantıları nəmliklə reaksiyaya girərək “turşu dumanı” yaradırlar. Bu da sağlamlıq üçün ziyandır.

Karbohidrogen yanacağına kütləvi keçid baş verəndən sonra yeni problem yaranmışdır, bu da “fotokimyavi smoqdur”. Bu da yay vaxtı hava axını yetərli qədər olmayan çarlarda özünü göstərir. Bu da böyük şəhərlərdə olur. Belə olanda şəhərlər avtomobil yanacağının yanmasından sonra yaranan qazlarla dolu duman içində olurlar.

Meşə və başqa yanğınlardan sonra havada zəhərli maddələrin sayı artır. Smoqun yaranması səbəblərindən biri də boyaların, lakların, plastmasların və başqa kimyavi maddələrin yandırılması, onların tüstüsünün havaya çıxmasıdır.

Smoqun orqanizmə ziyanı passiv siqaretçəkmənin fəsadları kimi olur. O daha çox ürək xəstələri, yaşlılar, hamilə qadınlar, uşaqlar üçün təhlükəlidir. Smoq həmdə allergiya, astma və başqa xəstəliklərin mənbəyi ola bilər.

Smoqdan qorunma
Smoq problemini çözmək üçün avtomobil sənayesində çeşidli süzgəzlər istifadə edilir. Onlar da zərərli tullantıların atmosferə çıxması azaldır. Ancaq avtomobillərin sayı getdikcə artır, buna görə də bu kimi süzgəclərin işlədilməsi ilə problem çözülmür.

Smoqdan fərdi olaraq qorunmaq üçün aşağıdakıları etməyi məsləhət görülür:

• 
  Küçələrdə az olmaq və orada aktivlik etməmək;
  
• 
  Evlərdə pencərə və qapılara nəm əskilər sərmək, kondisionerləri işə salmaq, evdə döşəməni və çeşidli şeyləri əskilərlə tez-tez silmək
  
• 
  Smoq qatılaşanda nəfəs qoruyuculardan – respiratorlardan, tez-tez dəyişdirmək şərti ilə nəm üzlüklərdən yayrarlanmaq;
  
• 
  əl-üzü tez-tez yumaq, ağız və burunun içini su ilə yaxalamaq;
  
• 
  siqaret çəkməyi tərk etmək;
  
• 
  gözləri qoruyan vasitələrdən yararlanmaq;
  
• 
  tez-tez su və başqa maye içkiləri içmək, meyvə ilə tərəvəz yemək, vitaminlər içmək.