Birtərtibli reaksiyaların sürət sabitnin vahidi zaman
-1
-dir: san
-1
[t
-1
] .
Birtərtibli reaksiyalarda yarımparçalanma dövrü maddələrin ilkin
qatılığından asılı deyil.
İki tərtibli dönməyən reaksiyaların kinetikası
İki tərtibli dönməyən reaksiyaların kinetikasına baxaq. Misal olaraq efirin
sabunlaşmasını göstərmək olar.
CH
3
COO C
2
H
5
+NaOH → CH
3
COONa+C
2
H
5
OH
Bu zaman 2 hal mümkündür:
a) maddələrin ilkin qatılıqları bərabərdir.
c
1
=c
2
b) maddələrin ilkin qatılıqları fərqlənir.
c
1
c
2
Birinci halda
2
2
1
kc
c
kc
dt
dc
olur. Çünki c
1
=c
2
=c Tənliyi aşağıdakı kimi
yazıb, inteqrallayaq:
İki tərtibli reaksiyalarda yarımparçalanma müddəti maddələrin başlanğıc
qatılıqları ilə tərs mütənasibdir. Yəni, başlanğıc qatılıq böyük olduqca,
yarımparçalanma müddəti kiçik olur.
İkinci hal. İki tərtibli reaksiyalarda 1 və 2 maddələrinin başlanğıc qatılıqları
eyni olmazsa, onda sürət sabiti üçün aşağıdakı ifadə alınır.
Üç tərtibli reaksiyaların kinetik tənliyi
3
3
2
1
kc
c
c
kc
dt
dc
c
c
c
c
3
2
1
3 tərtibli reaksiyalar üçün yarımparçalanma müddəti maddələrin başlanğıc
qatılıqlarının kvaratıyla tərs mütənasibdir.
