Mühazirə mətnləri Bakı ­- 2015

İqtisadi resursların, hazır məhsulların və pul gəlirlərinin dövr etməsi

Bazar reallığında alqı-satqı münasibətləri nə­ti­cə­sin­­də müəyyən məbləğ həcmində pul əldə etmiş onun fa­­siləsiz surətdə gah alıcıya, gah da satıcıya çevrilən iş­ti­rakçıları, təbiidir ki, həm öz tələbatlarını ödəmək və həm də fəaliy-yətlərini davam etdirmək üçün bu puldan müx­­təlif istiqamətlərdə faydalanacaqlar. Ev tə­sər­rü­fat­la­­rı və şirkətlər öz gəlirlərini, maddi-maliyyə im­kan­la­rı­nı həm istehsal xarakterli xərclərə, həm də istehlak məq­sədlərinə sərf edəcəklər.

Cəmiyyətin çoxsahəli təsərrüfat həyatında resurs­la­­­r­ın, hazır məhsulların və onların reallaşdırılmasından əl­­­d­ə olunmuş pul gəlirlərinin (kapitalın, sərvətin) fa­silə­siz hərəkəti, yaxud dövr etməsi prosesi baş verir. Döv­lə­­tin zəruri iqtisadi tənzimləmə tədbirləri və xarici ti­ca­rət əlaqələrinin təsiri altında davam edən bu mürəkkəb qar­­şılıqlı hərəkət, bazarda ev təsərrüfatları ilə şir­kət­lə­rin timsalında, resursların və hazır məhsulların, habelə pul ­gəlirlərinin dövr etməsi adlanır. Həmin fasiləsiz hə­rə­­kət prosesi qrafik sxem şəklində aşağıdakı kimi təsvir olu­­nur:


İqtisadi resursların, istehsal olunmuş məhsulların, gös­tə­rilmiş xidmətlərin və əldə edilmiş pul gəlirlərinin fa­si­ləsiz hərəkət axını, dövr etməsini əks etdirən bu sxem­dən aydın olur ki, ölkənin çoxsahəli təsərrüfat həyatında iq­tisadi resursların hərəkəti saat əqrəbinin əksi istiqa­mətində pul gəlirləri, habelə istehlakçıların xərclə­rinin hərəkəti isə saat əqrəbi istiqamətində davam edir.

5.