Mühazirə mətnləri Tərtibçilər: Məcid İsmixanov, Rəfiqə Bəxtiyarova

Şüuru formalaşdıran metodlar.
Bu qrup metodların məqsədi insanın şüuruna tə-
sir etməklə onda düzgün təsəvvürlər, inam və əqidə yaratmaqdan ibarətdir. Onların kö-
məyi ilə gənclər ictimai davranış normaları ilə tanış olur, özlərini harada və necə apar-
maq lazım olduğunu, yaxşını və pisi başa düşür, əxlaqi tələblərin zəruriliyinə inanırlar. 
Buna görə də bəzi pedaqoji mənbələrdə şüuru formalaşdıran metodlara inandır-
ma metodları da deyilir. Bu metodlar qrupuna əxlaqi söhbətlər, əxlaqi mövzuda
məruzə və mühazirələr, disputlar, bədii əsərlərin (filmlərin) müzakirəsi, nümunə
metodları daxildir. 
Əxlaqi söhbətlər
müəyyən əxlaqi, siyasi, estetik keyfiyyətlərin mahiyyətini,
məzmununu, şərtlərini izah etmək məqsədi güdən inandırma metodlarıdır. Belə söh-
bətlər iki növdə olur: kollektiv və fərdi söhbətlər. 
Fərdi söhbətin bir forması təxirə salınmış söhbətdir. Bu halda tələbə ilə söhbət
qəbahət baş verən kimi aparılmır, müəyyən müddət ərzində təxirə salınır. Burada məq-
səd insanı öz qəbahəti üzərində düşündürmək və onda peşimançılıq hissi oyatmaqdır. 
95

---

Əxlaqi mövzuda məruzə və mühazirələr
müəyyən əxlaqi ideyanı daha geniş şərh
etməklə insanda dolğun əxlaqi təsəvvürlər, inam və əqidə yaratmaq məqsədi güdür.
Disputlar
tərbiyə məsələləri üzrə mübahisələrdir. Disput yanlış təsəvvürləri üzə
çıxarmağa və düzəltməyə imkan verir.
Bədii əsərlərin (filmlərin) müzakirəsi
əxlaqi təsəvvür və ideyaların formalaş-
masında daha böyük imkanlara malikdir. Bədii ədəbiyyat qüdrətli tərbiyə vasitəsidir:
burada əxlaqi ideya mücərrəd şəkildə yox, konkret bədii obrazların nümunəsində
açılır. Bu obrazlar əxlaqi ideyaları əyaniləşdirir.
Nümunə metodu
şüuru formalaşdıran metodlar içərisində mühüm yer tutur.
Tərbiyəçinin sözü canlı nümunə ilə birləşdikdə daha inandırıcı olur və daha böyük
təsir gücünə malik olur. 
Şəxsi nümunə ilə yanaşı tərbiyə işində müxtəlif növ müsbət nümunələrdən
(tarixi şəxsiyyətlərin, görkəmli elm və mədəniyyət xadimlərinin, bədii əsər
qəhrəmanlarının, yaşlıların, yoldaşların nümunələrindən) də istifadə edilməlidir.