Mühazirə MÖvzu 1 Epidemiologiya fənni, üsulları və inkişaf tarixi MÖvzu 2
Yüklə 3,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 1 MÜNDƏRİCAT Mövzunun adı Mühazirə MÖVZU 1 Epidemiologiya fənni, üsulları və inkişaf tarixi MÖVZU 2 Epidemik proses haqqında anlayış, infeksiya mənbəyi və yoluxma mexanizmi MÖVZU 3 Həssaslıq və immunitet. Epidemik prosesin hərəkətverici qüvvələri. Epidemik prosesin təzahürləri MÖVZU 4 Yoluxucu xəstəliklərin profilaktikasının əsas prinsipləri. Profilaktik və əksepidemik tədbirləri MÖVZU 5 Yoluxucu xəstəliklərin spesifik profilaktikası MÖVZU 6 İmmunoprofilaktika sahəsində dövlət siyasəti.Peyvənd işinin təşkili MÖVZU 7 Sanitar-epidemioloji xidmət. Karantin infeksiyaları. İnfeksion xəstəliklərin təsnifatı MÖVZU 8 Qrip MÖVZU 9 Difteriya MÖVZU 10 Göyöskürək MÖVZU 11 Skarlatina MÖVZU 12 Qızılca MÖVZU 13 Məxmərək MÖVZU 14 Su çiçəyi MÖVZU 15 Epidemik parotit MÖVZU 16 Vərəm MÖVZU 17 Meningit MÖVZU 18 Legionelyoz MÖVZU 19 Qarın yatalağı (typhus abdominalis). Paratif A və B (paratyphus abdominalis A, B) MÖVZU 20 Dizenteriya (Dysenteriae, Shigella) MÖVZU 21 Amöbiaz (Amoebiasis) MÖVZU 22 Lyamblioz(Lambliosis) MÖVZU 23 Balantidiaz(Balantidiasis) MÖVZU 24 Bağırsaq eşerixiozları (Escherichioses) MÖVZU 25 Qida toksikoinfeksiyaları MÖVZU 26 Botulizm MÖVZU 27 Salmonelyoz(Samonellosis) MÖVZU 28 Poliomielit (Poliomyelitis) MÖVZU 29 Viruslu hepatitlər MÖVZU 30 Leptospiroz(Leptospirosis) MÖVZU 31 Bruselyoz(Brucellosis) MÖVZU 32 Ornitoz MÖVZU 33 Toksoplazmoz (Toxoplasmosis) MÖVZU 34 İersinioz MÖVZU 35 Vəba (Cholera) MÖVZU 36 Kampilobakterioz(Campylobakteriosis) MÖVZU 37 Tibbi parazitologiya. Helmintologiya haqqında anlayış MÖVZU 38 Trematodlar sinfi: Opistorxoz, Fassiolyoz MÖVZU 39 Fassiolyoz MÖVZU 40 Dikroselioz Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 2 MÖVZU 41 Şistosomozlar MÖVZU 42 Difillobotrioz MÖVZU 43 Himenolepidoz MÖVZU 44 Sestodlar sinfi: Teniarinxozvə Tenioz MÖVZU 45 Tenioz MÖVZU 46 Sestodlar sinfi: Exinokokk və Alvekokk MÖVZU 47 Alveokokkoz MÖVZU 48 Nematodlar sinfi: Askaridozvə Trixosefalyoz MÖVZU 49 Anizakidoz MÖVZU 50 Trixoseffalyoz MÖVZU 51 Enterobioz MÖVZU 52 Nematodlar sinfi: Strongiloidoz. Trixinelyoz MÖVZU 53 Trixinelyoz MÖVZU 54 Ankilostomidoz MÖVZU 55 Səpkili yatalaq MÖVZU 56 Brill xəstəliyi MÖVZU 57 Malyariya MÖVZU 58 Qayıdan yatalaq MÖVZU 59 Kü-qızdırması MÖVZU 60 Hemorragik qızdırmalar MÖVZU 61 Taun MÖVZU 62 Tulyaremiya MÖVZU 63 Viruslu B Hepatiti (VBH) MÖVZU 64 Qarayara MÖVZU 65 Quduzluq MÖVZU 66 Tetanus MÖVZU 67 QİÇS MÖVZU 68 Dabaq MÖVZU 69 Dermotomikozlar MÖVZU 70 Hospital (xəstəxanadaxili, nozokominal) infeksiya Laboratoriya MÖVZU 1 Epidemik prosesin sxeminin tərtibi və təhlili MÖVZU 2 Canlı keçiricilər MÖVZU 3 Sahədə yoluxucu xəstələrin üzə çıxarılması, qeydə alınması və xəstə haqqında xəbərdarlıq MÖVZU 4 Sahədə üzə çıxarılan yoluxucu xəstələrin təcrid qaydası MÖVZU 5 Yoluxucu xəstəliklərin spesifik profilaktikası MÖVZU 6 Profilaktik peyvənd təqvimi MÖVZU 7 “Soyuq zəncir” və ona nəzarət sistemi MÖVZU 8 İnyeksiyanın təhlükəsizliyi MÖVZU 9 Peyvənd otağı və onun işi MÖVZU 10 Ocağın epidemioloji müayinəsi MÖVZU 11 Yoluxucu xəstəliklər kabinetinin işi.Bəzi yoluxucu xəstəliklərlə xəstələnmişlərin dispanser müşahidəsi. MÖVZU 12 Gigiyena Epidemiologiya Mərkəzi (GEM) və Epidemioloji şöbənin işi MÖVZU 13 Rayon xəstəxanasının poliklinika şöbəsinin apardığı əksepidemik MÖVZU 14 Sənaye müəssisələrinin tibb məntəqəsində aparılan əksepidemik işi MÖVZU 15 Uşaq poliklinikasında əksepidemik iş Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 3 MÖVZU 16 Məktəbəqədər uşaq müəssisəsində əksepidemik iş.Müəssisənin rejimi MÖVZU 17 Məktəbdə aparılan əksepidemik iş MÖVZU 18 Ərazinin sanitar mühafizəsi MÖVZU 19 Qrip xəstəliyinin profilaktikası MÖVZU 20 Difteriya xəstəliyinin profilaktikası MÖVZU 21 Skarlatina xəstəliyinin profilaktikası MÖVZU 22 Göyöskürəyin profilaktikası MÖVZU 23 Qızılca xəstəliyinin profilaktikası MÖVZU 24 Məxmərək xəstəliyinin profilaktikası MÖVZU 25 Vərəm xəstəliyinin profilaktikası MÖVZU 26 Su çiçəyi və təbii çiçək xəstəliklərinin profilaktikası MÖVZU 27 Epidemik parotitin profilaktikası MÖVZU 28 Meninqokokk infeksiyasının profilaktikası MÖVZU 29 Qarın yatalağının və paratif A, B-nin profilaktikası MÖVZU 30 Dizenteriyanın profilaktikası MÖVZU 31 İbtidailərin əmələ gətirdiyi xəstəliklərin profilaktikası MÖVZU 32 Viruslu Hepatitin (A, E) profilaktikası MÖVZU 33 Poliomielitin profilaktikası MÖVZU 34 Qida toksikoinfeksiyalarının və Botulizmin profilaktikası MÖVZU 35 Salmonellyozun profilaktikası MÖVZU 36 Vəbanın profilaktikası MÖVZU 37 Bruselyozun profilaktikası MÖVZU 38 Leptospirozun profilaktikası MÖVZU 39 GEM-də parazitoloji xidmət MÖVZU 40 Laborantın şəxsi gigiyenası və laboratoriyadaxili yoluxmanın xəbərdarlıq edilməsi MÖVZU 41 Müayinə üçün materialların yığılması, göndərilməsi və onunla işləmə qaydası MÖVZU 42 Trematodozların profilaktikası MÖVZU 43 Sestodozların profilaktikası MÖVZU 44 Nematodozların profilaktikası MÖVZU 45 Helmintozlara qarşı mübarizə tədbirləri MÖVZU 46 Səpkili yatalağın profilaktikası MÖVZU 47 Malyariyanın profilaktikası MÖVZU 48 İksoid gənə borreliozunun profilaktikası MÖVZU 49 Hemorragik qızdırmaların profilaktikası MÖVZU 50 Taunun profila ktikası MÖVZU 51 Tulyar emiy anın profilaktik ası MÖVZU 52 B, C, D virus hepatitlərinin profilaktikası MÖVZU 53 Gənə ensefalitinin profilaktikası MÖVZU 54 Qara yaranın profilaktikası MÖVZU 55 Quduzluğun profilaktikası MÖVZU 56 Tetanus MÖVZU 57 QİÇS-in profilaktikası MÖVZU 58 Dermatomikozların və qoturluğun profilaktikası MÖVZU 59 Leyşmaniozlar MÖVZU 60 Xəstəxanadaxili infeksiyaya qarşı aparılan tədbirlər Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 4 MÖVZU 1 Mühazirə Epidemiologiya fənni, üsulları və inkişaf tarixi Epidemiologiya fənni və üsulları: Epidemiologiya epidemik prosesin inkişaf qanunauyğunluqlarını öyrənən elmdir; bu elm insanlar arasında yoluxucu xəstəliklərin yayılma prosesini (infeksiya mənbəyi, yoluxma mexanizmi və həssas orqanizm), sosial şəraitdən asılı olaraq yeni yoluxmanın əmələ gəlməsini öyrənir. Epidemiologiyanın müasir tərifi ilk dəfə 1927-ci ildə D.K.Zabolotnı tərəfindən verilmişdir. D.K.Zabolotnıya görə, “Epidemiologiya epidemiyalar haqqında elmdir, epidemiyaların baş verməsinin və inkişafının, epidemiyaların yayılmasına kömək edən şəraitlərin öyrənilməsi ilə məşğul olur, onlara qarşı mübarizə üsullarını təklif edir”. Bu anlayış son illərə qədər epidemiologiyanın mahiyyətini tam əks etdirirdi. Lakin müasir dövrdə buna münasibət dəyişmişdir. Belə ki, əvvəllər çoxlu epidemiyalar törədən, külli miqdarda insan təlafatına səbəb olan vəba, taun səpkili yatalaq və s. yoluxucu xəstəliklər artıq epidemiya törətmir, təbii çiçək xəstəliyi isə tamamilə ləğv edilmişdir. Ona görə də müasir epidemiologiyanın vəzifəsi epidemik prosesin intensivliyindən asılı olmayaraq insanlar arasında yoluxucu xəstəliklərin baş verməsinin və yayılmasının səbəblərini öyrənməkdən ibarətdir. Başqa sözlə desək, “Yoluxucu xəstəliklərin epidemiologiyası – epidemik prosesin qanunauyğunluqlarını və onların öyrənilmə üsulları haqqında biliklər sistemidir” (V.D.Belyakov 1989), eləcə də, “Epidemiya əleyhinə tədbirlər və onların həyata keçirilməsi, ayrı-ayrı əhali qrupları arasında yoluxucu xəstəliklərin yayılmasının qarşısının alınması, əhali arasında xəstəlik göstəricilərinin aşağı salınması və bəzi yoluxucu xəstəliklərin ləğv edilməsinə yönəldilmiş elmdir”. Epidemiologiyanın tarixinə dair qısa məlumatlar: Epidemiologiyanın epidemiya haqqında elm kimi formalaşması qədim təbabətin yaranması dövrü ilə eyni vaxta təsadüf edir. Epidemiya termini (“Epi” üzərində “demos” xalq) müəyyən ərazidə əvvəllər qeyd olunmayan yoluxucu xəstəliyin yaranması və artması kimi başa düşülür. Yoluxucu xəstəliklər haqqında dəqiq məlumata bizim eradan 4000-3000 il əvvəl rast gəlirik, lakin yoluxucu xəstəliklərin əksəriyyətinin törədicilərinin insan bədəninə uyğunlaşması insanın şüurlu növ kimi (Homosapiens) yaranması vaxtına düşür. O dövrün alimləri arasında yoluxucu xəstəliklərin təbiətini izah edən biri- birinə zidd 2 fikir tərəfdarları mövcud idi: 1. miazmatiklər 2. kontagionistlər. Epidemiologiyanın inkişafında ingilis həkimi E.Cenner (1749-1823) tərəfindən inək çiçəyi ilə insanların peyvənd edilməsi faktının böyük köməyi oldu. Bununla yanaşı, XIX əsrin ikinci yarısında L.Paster (1822-1825), İ.İ.Meçnikov (1825-1916), R.Kox (1843-1910), D.İ. İvanovski (1864-1920) apardığı elmi işlərin sayəsində mikrobiologiyanın sürətlə inkişaf etməsi yoluxucu xəstəliklərin epidemiologiyasında hazırda mövcud olan müasir fikirlər təsdiq edildi. Epidemik xəstəliklərin səbəbi – canlı orqanizmlərdir (contagium virum) – onun tərəfdarları belə hesab edirdilər ki, həmin orqanizmlər xəstələrdən sağlam şəxslərə ötürülür. Bu məlumatlara eramızdan əvvəl 430-cu ildə baş vermiş “öldürücü xəstəliyin” təsvirində rast gəlmək olar. L.V.Qromaşevski epidemiologiyanın inkişafına qeyri-ənənəvi yolunun tərəfdarı idi. Onun əsas müayinə üsulu yoluxucu xəstəlikləri öyrənən biliklərin sintezidir. Burada epidemiologiyanın sintetik rolu öz əksini tapmışdır. Müəllif epidemiya məfhumunu yoluxucu xəstələnmə ilə məhdudlaşdırır və onu 2 hissəyə bölür: Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 5 1. dar mənada “epidemiya” məfhumu epidemiyanın əvvəlki təyinatına uyğundur; 2. bununla yanaşı, epidemiyanı geniş mənada və ya epidemik proses anlayışı kimi izah edir; Son onillikdə bir çox tibb elmlərində populyasion yanaşma məfhumu qəbul edilmişdir. Bunun nəticəsində qeyri-yoluxucu xəstəliklərin epidemiologiyası anlayışı meydana gəldi. Bu, bir çox elmi mübahisələrə səbəb oldu. Lakin həyat özü bu məsələni həll etdi və epidemiologiya termini yeni, daha geniş mənada tibb elmi və təcrübəsinə daxil oldu. Epidemiologiyanın ümumtibb elmi olması bir daha təsdiq edildi. Epidemiologiyanın metodları: Epidemik proses elə mürəkkəb hadisədir ki, onu tək bir metodla öyrənmək qeyri-mümkündür. Epidemik prosesin inkişaf səbəblərini təhlil edərkən bəzən eyni vaxtda bir neçə metoddan, məsələn, epidemioloji müayinə tarixi, statistik, mikrobioloji, immunoloji, eksperimenatl metoddan istifadə etmək lazım gəlir. Bundan başqa, epidemiologiya ilə yanaşı, digər elm sahələrində də (Biologiya, Parazitologiya, Coğrafiya və. s) işlədilən metodlar tətbiq olunur. Bu müayinə metodların ən başlıcası epidemioloji müayinə metodudur . Bu metod onunla qiymətlidir ki, yoluxucu xəstəliklərin əmələ gəlməsini və inkişafın hərtərəfli öyrənməyə imkan verir. Yoluxucu xəstəliklərə qarşı mübarizədə tətbiq olunan epidemioloji müayinə metodunun yüksək effektivliyi sayəsində ondan son zamanlar geniş yayılmış somatik xəstələrin təhlilində istifadə olunur. Epidemioloji müayinə metodu – epidemiologiyanın əsas metodudur. O, əhali arasında həm yoluxucu xəstəliklərin tək-tək xəstələnmə haidsələrinin (ocaqlar), həm də çoxlu qrupların xəstələnməsinin (epidemiyalar) müayinəsində istifadə edilir. Epidemioloji müayinə yoluxucu xəstəliklərin baş vermə səbəbini öyrənməyə imkan verir, xarici mühitin müxtəlif amillərinin rolounu, xəstəliyin yayılmasında bu və ya başqa şərtlərin təsirini, epidemik prosesin inkişafında onların əhəmiyyəti açıqlamağa kömək edir. Tarixi metod . Epidemiologiyada qədimdən istifadə olunur. O, bu və ya başqa yoluxucu xəstəliklərin vaxtı, olduğu yeri və müxtəlif tarixi dövrlərdə yayılması haqqında fikir yürütməyə imkan verir. Statistik metod. Başqa elmlərdə olduğu kimi, epidemiologiyada geniş istifadə edilir. Satistik müayinə metodu xəstələrdən yığılmış ilkin məlumatlara başlanır. (məs: ocağın epidemioloji müayinə kartası; təcili bildiriş vərəqəsi). Ocaqlarda müayinə apararkən və ya epidemiyanı təhlil edərkən toplanan məlumatlar cədvəllərdə cəmlənir və statistik üsullarla işlənir. Mikrobioloji metod . Müasir dövrdə mikrobioloji müayinə metodundan nəinki yoluxucu xəstəliklərin etiologiyasının təyin edilməsi yollarını, xaric edilməsinin vaxtını həm də törədincinin yoluxmuş orqanizmdən ifraz edilməsinin yollarını, xaric edilməsinin vaxtını və şiddətini, törədicilərin xarici mühitə davamlılığını və s. müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Bu zaman bir çox epidemioloji məsələlər öyrənilir. İmmunoloji metod . Müasir epidemiologiyada geniş istifadə edilən immunoloji müayinələrin əsas məqsədi əhalinin müxtəlif yoluxucu xəstəliklərə qarşı immuntetinin vəziyyətini, eləcə də immunoloji amillərin epidemik prosesdə əhəmiyyətini açıqlamaqdan ibarətdir. Bundan başqa, bu müayinələrin köməyi ilə peyvənd edilmiş kollektivlərin arasında immuntetin səviyyəsi və vakansiyasının effektivliliyi öyrənilir. Eksperimental metod (eksperimental epidemiologiya). Epidemiologiyanın ən mürəkkəb məsələlərinin həllində istifadə olunur. Müasir dövrdə peyvənd preparatlarının, immunoqlobulinlərin, dezinfeksiya, deratizasiya maddələrinin keyfiyyəti, yoluxucu xəstəlik törədicilərinin virulentliyi və s. eksperimental metodun vasitəsilə təyin edirlər. V.D.Belyakov (1989) epidemioloji metodu yenidən işləyərkən aşağıdakı hissələrə bölünmüşdür: 1.Epidemioloji müayinə metodu – məkan və zaman daxilində xəstələnmənin paylaşmasının təhlilinə əsaslanan metodik üsulların cəmidir. Bu, profilaktik və əksepidemik tədbirlərin aydınlaşdırılması və xəstəliyin əmələ gəlməsi mexanizmini müəyyən etmək üçün əvəzedilməz metoddur. Əsas məqsəd vəstəliklərin profilaktikasına dair həyata keçirilən tədbirlərin elmi cəhətdən Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 6 əsaslaşdırılmasına və onların effektivliyinin qiymətləndirilməsidir. Epidemioloji metodun təcrübi səhiyyədə istifadə edilməsinə epidemioloji diaqnostika deyilir. 2. Təsviri-qiymətləndirici metod aşağıdakıları nəzərdə tutur: a) İlkin məlumatların toplanması – İlkin məlumatların qeydiyyatı, hesabat məlumatlar, götürülən nümunələrin müayinələrinin nəticələri əsasında aparılır; b) Statistik göstəricilərin hesablanması – bu zaman ümumi qəbul edilmiş göstəricilərdən istifadə olunur; c) Müxtəlif nozoloji formalarda xəstələnmənin təhlili nəticəsində meydana çıxan problemlərin qiymətləndirilməsi (ölüm səbəblərinin araşdırılması, xəstələnmə, ölüm, əmək fəaliyyətinin müvəqqəti itirilməsi, əlilik, iqtisadi zərər və s.); d) Hirpotenzin yaranması . Fənn: Epidemiologiya Şöbə: “Tibb bacısı işi” 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci Tibb Kolleci 7 MÖVZU 2 Epidemik proses haqqında anlayış, infeksiya mənbəyi və yoluxma mexanizmi İnfeksiya mənbəyi: Epidemik proses inkişafında infeksiya mənbəyi mühüm rol oynayır. İnfeksiya mənbəyi – törədicinin çoxaltdığı, toplandığı və xarici mühitə ifraz edildiyi və onun mövcud olması üçün təbii yaşayış mühiti hesab olunan yoluxmuş canlı orqanizmdir. Müasir terminologiyada “İnfeksiya mənbəyi dedikdə törədicinin növ kimi saxlanmasını təmin edən təbii yaşayış və çoxalma mühiti başa düşülür”. İnfeksiya mənbəyi bunlardır: 1. İnsan – kəskin və xroniki infeksiya ilə xəstə, rekonvalessent və ya törədicigəzdirənlər; 2. Canlı orqanizm, əsasən heyvanlar, nadir hallarda bioplankton; (zooplakton və ya fitoplankton); 3. Abiotik ətraf mühit. Yoluxmuş orqanizmdən törədicinin xaric edilməsi fizioloji proseslərlə (defekasiya, sidik, tənəffüs, tüpürcək ifrazı, epitelinin deskvamasiyası və s.), onların patoloji intensivləşmiş (ishal), həmçinin bəzi patoloji aktlar (öskürək, zökəm, asqırma, qusma) və s. proseslərlə (dəridə və selikli qişalarda xoralar, eroziyalar) şərtlənir ki, bunlar xəstəliyi müşayiət edirlər. Törədicilər qapalı qan sistemində yerləşdikdə onlar orqanizmdən qansoran buğumayaqlılar vasitəsilə xaric edilir. Yoluxmuş orqanizmdən xaric edildikdən sonra yoluxucu xəstəliklərin törədiciləri ətraf mühitdə qalır, burada onlar nəinki müəyyən müddətdə həyat qabiliyyətini saxlayır, həm də bu və ya digər amillərlə yeni orqanizmə daşınırlar. Əgər infeksiya mənbəyi insandırsa, onda xəstəlik antropoozlarlar qrupuna aiddir. Bəzi yoluxucu xəstəliklərdə insan yeganə infeksiya mənbəyi (qarın yatalağı və səpkili yatalaq, malyariya, qızılca, epidemik parotit) ola bilər. Çox vaxt xəstə klinik əlamətləri şiddətlənmə dövründə törədiciləri maksimal miqdarda ifraz edir, yəni xəstəlik törədicinin ətraf mühitdə yayılmasını təmin edən simptomlarla (zökəm, asqırma, öskürək, qusma, diareya, tüpürcək ifrazı, yerli zədələnmə ocaqlarının möhtəviyyatı) müşayiət edilir. Bu zaman oxşar simptomların yaranması yoluxucu xəstəliklə xəstə insanın mikroorqanizmdən və onun toksinindən fiziki cəhətdən azad olmasına şərait yaradır. Yoluxucu xəstəlik aşağıdakı dövrlərə bölünür: inkubasiya dövrü – yoluxma anında etibarən xəstəliyin klinik əlamətləri meydana çıxana qədər davam edir, xəstəliyin manifestləşməsi dövrü, rekonvalessensiya dövrü, sağalma və qalıq əlamətləri dövrü. İnkubasiya dövründə , adətən törədicinin ətraf mühitə yayılaması müşahidə olunmur, lakin bəzi infeksiyalar (qızılca, B və C viruslu hepatit) zamanı bu dövrün sonunda törədicinin ifraz edilməzi mümkündür. Bir qayda olaraq, xəstəliyin başlanğıcından nə qədər çox vaxt keçmişsə, xəstə və ya xəstəliyi keçirmiş şəxs ətrafdakılar üçün bir o qədər az təhlükəsizdir. Sağalma dövründə törədicinin ifraz edilməsi azalır və əksər yoluxucu xəstəliklərdə tamamilə kəsilir. Lakin bəzən rekonvalessent törədicigəzdirənlik formalaşır ki, bu halda ətraf mühitdə törədicinin müəyyən müddət ifraz edilməsi mümkündür (difteriya, streptokokk infeksiyası, vəba, qarın yatalağı). Törədicigəzdirənlər – praktik sağlam şəxslərdir. Törədiciləri ifraz etmə müddətindən asılı olaraq törədicigəzdirənliyin kəskin (3 aya qədər qarın yatalağı və paratiflərdə) və ya xronik formaları (3 aydan bir neçə on ilə qədər) ayırd edilir. Xronik törədicigəzdirənlik bir çox illər və hətta ömürlük davam edə bilər. Rekonvalesset, kəskin və xronik törədicigəzdirənlər çox vaxt böyük epidemioloji əhəmiyyət daşıyır, belə ki, onlar təcrid edilmir, sağalam şəxslərlə aktiv ünsiyyətdə qalırlar. Bir sıra infeksiyalarda belə törədicigəzdirənlərin miqdarı (meninqokokk infeksiyası, vəba, difteriya) manifesti formalarla xəstələrin sayından on, yüz, hətta min dəfə çox olur. Törədicigəzdirənlik infeksion xəstəliklərə qarşı əvvəllər peyvənd olunmuş şəxslər və ya həmin xəstəliklərə tutulmuş şəxslərdə, başqa sözlə, immunteti olan şəxslər də ola bilər, buna sağlam Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|