Muhazirə Neft və qaz yataqlarının işlənilməsinin son mərhələsində aparılan tədqiqatlar N

S t a t i s t i k ü s u l. Bu üsul yatağın gələcək imkanlarını daha etibarlı təyin etməyə kömək edir. Statistik üsul keçmiş dövrlərin illik hasilatına görə gələcək illərin hasilatının proqnozlaşdırılmasını nəzərdə tutur (bu səbəbdən də üsul yeni işlənilməyə verilmiş yataqlar üçün tətbiq edilə bilməz). Çoxdan işlənilən yataqların gələcək imkanlarını müəyyən etmək üçün, yataqdan hasil edilmiş illik neft hasilatının həcm qiymətlərinin faktiki dəyişmə dinamikasının gələcək illərə aproksimasiyasını tələb edir. Bu tələbatı yerinə yetirmək üçün dinamik üsullardan, o cümlədən Kompers-Meykem əyrilərinin realizəsindən istifadə etmək olar.
Qeyd etmək lazımdır ki, statistik üsul yataqda texnoloji proseslərə əsaslı dəyişmələr verilmədikdə düzgün nəticələr verir. Belə hallara təcrübədə az rast gəlindiyindən digər üsullardan da istifadə edilməsi təklif olunur.
G e o l o j i-m ə d ə n ü s u l u. Məlum olduğu kimi, yataq tərtib olunmuş layihə sənədlərinə müvafiq işlənir. Burada hasilat istismar edilən işlək quyularla yanaşı yeni qazılan quyuların hesabına əldə edilir:
Q = q_{i +}q_y
burada Q istismar obyektində hasil edilən illik neft hasilatı;
q_i - istismar obyektində işlək quyular üzrə illik neft hasilatı;
q_y - istismar obyektində yeni qazılmış quyulardan əldə edilən illik neft hasilatı.
Sonrakı bir il üçün əldə edilə biləcək neftin miqdarını müəyyən etmək üçün aşağıdakı düsturlardan istifadə etmək olar:
Q_t+1 = Q_i(t+1) + Q_y
burada Q_t+1 – planlaşdırılan il üçün neft hasilatı;
Q_i(t+1) – yataqdan işlək quyular vasitəsilə hasil ediləcək neftin həcmi;
Q_y – planlaşdırılan ildə yeni qazılmış və ya keçmiş illərdə qazılmış, lakin istismara verilməyən quyulardan alıncaq hasilat.
Qeyd etmək lazımdır ki, işlək quyulardan alınacaq hasilatın həcmini təyin edərkən, həmin quyuların keçmiş illərdəki istismar günlərinin sayı və eləcə də hasilatın illik enmə dərəcəsi nəzərə alınmalıdır.
Yatağa yeni qazılan quyudan əldə edilə biləcək hasilatın miqdarını müəyyənləşdirdikdə həmin quyunun qonşuluğunda istismar edilən quyuların real gündəlik hasilatlarına istinad edilməli və quyunun istismar ediləcək günlərinin sayı da nəzərə alınmalıdır.