Mühazirə toplusu Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

7
3 Elastik üzükvari kipləşdiricilər 
 
İrəli geri hərəkət cütlüyü üçün xüsusi yağa davamlı rezindən elstik üzük tipli 
kipləşdiricilər konstruksiya edilmişdir. 
Belə kipləşdirmənin sxemi və üzüklərin yandan görünüşü şəkildə 
verilmişdir.Belə üzüklərin ümumi çarışmazlığı kipləşdiricinin gövdəsi ilə ştok 
arasına sıxılmasının mümkünlüyüdür.Bu isə onun dağılması və mayenin axması ilə 
nəticələnir….. 
Bu çatışmazlıq asanlıqla aradan götürülür.Bunun üçün elastik üzüyün əvvəlinə 
(qabağına) protektorlu müdafiə edici üzük qoyulur (plastik kütlədən,çox halda 
ftorplastdan).Tutucu mayenin tempuratur həddi isitiyədavamlı rezinlə 
məhdudlaşdırılır.Aşağı tempuratuda ( <-20C) rezin bərkiyir,yüksək tempuraturda 
(>120C) rezin plastikləşir.Hər iki halda kiplik pozulur. 
7.4 Elastik olmayan üzüklü kipləşdirmə
 
 
Belə növ kipləşdiricilərə boz çuqundan hazırlanmış müxtəlif növlərdə üzüklər 
hazırlanır və onlar kompressorlar,nasoslar,daxili yanma mühərriklərində istifadə 
olunur (porşenli üzüklər).Yığılmasını asanlaşdırmaq üçün üzüyü kəsikli 
hazırlayırlar (razrezli).Daha sıx kip olması üçün isə silindrin daxili diametrindən 
bir qədər böyük hazırlanır.Axını azaltmaq üçün bağlayıcının üzüyünü elə qoyurlar 
ki,porşenin diametrinə əks tərəfdən olsun və tutucu qurğu (fiksiruyuşiy) ilə 
bərkidilsin.Kipləşdiricinin-kipliyi eyni zamanda yağlamaq üçün vurulan yağla da 
artır.Elastik olmayan kipləşdirici üzüklərin üstünlüyü onların sadəliyində,kiçik 
olması və istismar şəraitində işləklik qabiliyətidir. 

---

7.5 Manjetli sıxıcı (kipləşdirici) 
Elastometr kipəşdiricilər manjetli adlanır.Burada ensiz kipləşdirici haşiyə 
üzərində “kontakt” təzyiqi kontakt yerində manjetin “dodaqları”nın deformasiyası 
hesabına yaranır.Bu zaman kipləşdiricinin əsas kütləsi deformasiyaya uğramır. 
Valların amirli manjetlərlə və itələyən yaylı kipləşdiriciləri geniş tətbiq 
olunur.Onların üstünlüyü sadəliyi,ölçüsünün kiçikliyi,dayanma vaxtı kipliyin 
saxlanması,qənaətbəxş kiplik dərəcəsi,istismar zamanı manjetin dəyişdirilməsinin 
asan olmasıdır.Lakin onların məhdud istifadəsi elastomer materialın öz 
xassəsindədir.Onlarda mühitlə uyğunluğu,tempuratur həddinə 
uyğunluğu,qocalması və tez sıradan çıxmasıdır. 
Manjet material kimi rezin,rezinləşdirilmiş pambıq,parça,ponilvinildəridən və 
kaprondan istifadə oluur. 
Manjetlərin formaları müxtəlifdir.Şevron kipləşdiricisi şəkildə (3) verilmişdir.