Mulkchilik pdf

foydalanish
– bu mol-mulkning iqtisodiy faoliyatda 
ishlatilishi yoki ijtimoiy hayotda qo’llanilishidir. Mol-
mulkni 
o’zlashtirish
yuz berganda u daromad olish uchun yoki shaxsiy 
ehtiyojni qondirish uchun ishlatilishini bildiradi. Mulkni 
tasarruf etish
– 
bu mol-mulk taqdirining mustaqil hal qilinishidir. U mol-mulkni sotish, 
meros qoldirish, hadya qilish, ijaraga berish kabi holatlarni erkin tanlash 
imkoniyati orqali namoyon bo’ladi

Real hayotda ishlab chiqarish vositalarining umumlashish darajasi turli 
xil, yahni ishlab chiqaruvchilarning ishlab chiqarish vositalari bilan 
qo’shilishi turli darajada va turli shakllarda amalga oshiriladi. shunga 
mos ravishda mulk subhektlari vujudga keladi. 
Mulk subyekti 
jamiyatda mahlum ijtimoiy-iqtisodiy mavqega ega bo’lgan, mulk 
obhektini o’zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy munosabatlar 
ishtirokchilari bo’lib, ular jamoa, sinf, tabaqa yoki boshqa 
ijtimoiy guruhlarga birlashgan bo’ladi

---


Mulk obhektlari va subhektlari yordamida mulkchilik munosabatlari va 
huquqlarini yanada yaqqolroq tushunish mumkin. 
Mulkchilik 
munosabatlari – bu mulk obhektini o’zlashtirish bo’yicha mulk 
subhektlari o’rtasidagi iqtisodiy munosabatdir.

---


Mulk huquqlari - tovarlardan foydalanishning ruxsat etilgan usullarini belgilaydigan huquqlar 
to’’lamidir.

Egalik huquqlari:

egasi yoki egasi bo’lmagan materiallardan mustaqil ravishda buyumlar yasash;

mulkdan foydalanish (mevalar, mahsulotlar, daromadlar);

bitim bo’yicha mulkni sotib olish (sotib olish-sotish, almashish, sovg’a);

meros yoki vorislik;

egasiz narsalarni to’ishga birinchisining huquqi bilan (to’ish, xazina);

mulk huquqi bo’yicha

---


Jamiyat rivojining hozirgi bosqichida mulkchilik munosabatlari o’z ichiga 
davlat mulkini, ishlab chiqarish, xizmat ko’rsatish va matlubot 
sohalaridagi jamoa mulkining xilma-xil turlarini, ijtimoiy tashkilotlar 
mulkini, uy xo’jaligi va shaxsiy tomorqa xo’jaligi hamda yakka tartibdagi 
mehnat faoliyati bilan bog’liq bo’lgan mehnatkashlarning shaxsiy 
mulkini, tashqi iqtisodiy munosabatlar sohasidagi aralash mulk 
shakllarini va xususiy mulklarni oladi. shu sababli «O’zbekiston 
Respublikasining mulkchilik to’g’risida»gi qonunida turli-tuman mulklar 
quyidagi mulk shakllariga kiritiladi: