Mülki müdafiə anlayışı, yaranma tarixi, rolu və vəzifələri

Botulizm
 

---

Botulizm toksini hazırda məlum olan bütün zəhərlərdən ən güclüsüdür. Onu 
çoxlu miqdarda həm maye, həm də quru halında istehsal etmək mümkündür. 
Botulizm toksini istiyə davamlıdır. Quru halda özünün zəhərliliyini uzun müddət 
saxlaya bilir ki, buda toksin ehtiyatı yaratmağa imkan verir. Toksinin dadı və iyi 
olmadığı üçün onu hiss etmək çətindir.
Botulizm toksini çox güclü zəhərləmə xüsusiyyətinə malikdir. İnsanların və 
heyvanların zəhərlənməsi əksər hallarda (90-100%) ölümlə nəticələnir. Ona görə də 
botulizm toksini düşmənin tətbiq edəcəyi bakterioloji silahın ən çox ehtimal edilən 
növlərindən biri hesab edilir. 
Tulyaremiya 
Tulyaremiya – insan və heyvanların tulyaremiya xəstəliyinə çox meylli 
olduqlarını, inkubasiya dövrünün qısa, xarici mühitdə törədicinin çox davamlı, 
yoluxmanın müxtəlif yollarla aparılmasının mümkün olduğunu, yoluxma nəticəsində 
xəstəliyin çox uzun və ağır keçdiyini nəzərə alaraq düşmən tərəfindən tulyaremiya 
törədicisinin bakterioloji silah kimi tətbiq edilməsi mümkündür. Heyvanların 
tulyaremiya ilə yoluxdurulması çox ciddi epidemioloji əhəmiyyətə malikdir. 
Tulyaremiya törədicisinin tətbiq olunmasını ilin istənilən vaxtında, müxtəlif 
sahələrdə, o cümlədən cəbhədən çox uzaq rayonlarında belə gözləmək olar. 
Tulyaremiya törədicisini tətbiq etmək üçün ən çox ehtimal olunan vasitə bakterioloji 
aerozoldur. Tulyaremiya törədicisinin bakterioloji aerozol vasitəsilə tətbiq etdikdə 
xəstəlik çox ağır formalarda: ağciyər və ümumiləşmiş formalarda yayılır. Törədici 
insan orqanizminə dəri, gözün selikli qişası, tənəffüs yolları və mədə-bağırsaq traktı 
vasitəsilə daxil olur. İnkubasiya dövrü 3-7 gündür. Adətən xəstəlik qəfil başlayır, 
üşütmə meydana çıxır, bədən temperature 38° - 40°C-yə çatır. Davamlı baş ağrısı, 
başgicəllənmə, halsızlıq, əzələ ağrıları, iştahsızlıq inkişaf edir. 
Müalicə üçün antibakterial preparatlar (streptomisin, tetraskilin, levomisetin) 
mühüm yer tutur. 

---