Mundarija Fizik-kimyoviy tadqiqot usullarining umumiy xususiyatlari va klassifikatsiyasi

Suyuqlik xromatografiyasi
HPLC preparati
Suyuq xromatografiya (LC) - bu ajralish texnikasi, bu erda harakatlanuvchi faza suyuqlikdir. U ustun yoki samolyotda amalga oshirilishi mumkin. Odatda juda kichik qadoq zarralaridan foydalanadigan va nisbatan yuqori bosimdan iborat bo'lgan suyuq xromatografiya yuqori mahsuldor suyuq kromatografiya (HPLC). HPLCda namuna yuqori bosimli suyuqlik bilan (harakatchan faza) tartibsiz yoki sferik shakldagi zarrachalardan tashkil topgan statsionar fazaga o'ralgan ustun orqali majburlanadi. gözenekli monolit qatlamyoki gözenekli membrana. HPLC tarixiy ravishda mobil va statsionar fazalarning qutblanishiga qarab ikki xil kichik sinflarga bo'linadi. Harakatsiz fazaga nisbatan harakatsiz faza ko'proq qutbli bo'lgan usullar (masalan, harakatlanuvchi faza sifatida toluen, statsionar faza sifatida kremniy) normal fazali suyuqlik xromatografiyasi (NPLC) va teskari (masalan, harakatlanuvchi sifatida suv-metanol aralashmasi) deb nomlanadi. faza va C18 (oktadesilsilil) statsionar faza sifatida) teskari fazali suyuqlik xromatografiyasi (RPLC) deb nomlanadi.

Gaz –gaz- suyuqlik xromatografiyasi usullari, taxlil qilish uslubi
Ma’lumki xromatografiyaa aralashmalarni ajratishning dinamik, sorbsion usuli bo'lib, u moddalarni ikki faza orasida taqsimlanishiga asoslangan (fazalardan biri harakatchan bo'lib, ikkinchisi qo'zg'almas) va sorbsiya hamda desorbsiya jarayonlarining ko'p marta takrorlanishi bilan bog'liq.


Xromatografiyaada ishlatiladigan kolonka va detektorlar
Xromatografiyaa kolonkasiga tuzilishi jihatidan ham, ishlatilishi bo'yicha ham bir qator talablar qo'yiladi. Birinchi talabga kolonka-ning uzunligi, ichki diametri, shakli, qanday materialdan tayyorlangani misol bo'ladi. Ikkinchi talabga ichiga adsorbentning joylashtirilish zicliligi, yuvib o'tadigan suyuqlikning harakatlanish tezligi, bosim gradiyenti, harorat, namunaning hajmi kiradi.
Kolonkaga khitiluvchi namunaning hajmi adsorbentning joylashish zichligiga va donachalarining o'lchamiga bog'liq. Donachalar o'l-chamining kichrayishi va joylashtirish zichligi ortishi bilan namuna hajmi ortadi va odatda 1 dan 10 sm/s ni tashkil qiladi. Namuna kolonkaga dozator yordamida kiritiladi. Dozator namunani aniq miqdorda o'lchab olib, xromatografik kolonkaga kiritish uchun ishla­tiladigan asbob. Dozatorga qo'yiladigan asosiy talablardan biri kiriti-ladigan namunalar o'lchamini va ularni kolonkaga kiritish sharoitlarini bir xilda saqlashdan iborat. Bundan tashqari, kolonkaga namuna kiritish kolonkaning xromatografik qurilma boshqa qismlarining ishlash sharoitini keskin o'zgartirmasligi, dozatorning ichki yuzasi esa nanm-naga nisbatan adsorbsion va katalitik faol bo'lmasligi kerak.
Gazsimon va suyuq namunalar xromatografik kolonkaga maxsus shprislar vositasida, kiritish joyida kauchuk membranani (pardani) teshish yo'li bilan kiritiladi. Bunda gazsimon namunalarga gaz shpris-lari, suyuq namunalar uchun mikroshprislar ishlatiladi. Mikroshprislar xromatografga mikrolitrning ulushlaridan tortib, to o'nlab mikrolitrlar hajmida namuna kiritishga imkon beradi. Ba'zan laboratoriya ama-liyotida dozator sifatida tibbiyot shprislaridan foydalaniladi.