Muqimiy nomidagi

Miyaning kul rang moddasi miyaning 

eng ustki qavati bo’lib  uning qalinligi  o’rtacha 5 mm ga teng.  Bu kul rang 

q

avat bosh miya po’stlog’i  deb  ataladi. Bu yerda asosan nerv xujayralari va 

---

nerv tolalari joylashgan bo’lib, ular bir-biridan farq qiluvchi 6 qavatli 

xujayralardan iborat. 

1.  Molekulyar qavat. Bu yerda hujayralar siyrak  joylashgan bo’lib, tolalari 

miyaning tashqi  yuzasiga  paralel holda tarmoqlanadi. 

2.  Tashqi donador qavat.  Bu qavat zich joylashgan mayda donador nerv 

xujayralaridan iborat. 

3.  Piramida qavat. Turli kattalikdagi piramida xujayralaridan iborat. 

4.  Ichki donador qavat. Bu qavat mayda, yumaloq va uchburchak 

xujayralardan hosil bo’lgan, po’stloqning ba’zi joylarida juda yupqa 

joylashgan bo’ladi. 

5.  Tugunchali qavat yoki yirik piramida xujayralar qavati. (Bets 

xujayralari). 

6.  Dum simon xujayralar kavati. 

Bu qavatlar hamma joyda ham bir xil qalinlikda bo’lavermaydi. 

Po’stloq  ostida  joylashgan  ok  moddaning ichida kul rang moddaning 

yig’indisidan iborat alohida tugunlarni ko’rish  mumkin. Ularga dumsimon  

yasmiqsimon yadrolar va targ’il tana kiradi. Ular nerv tolalari bilan o’zaro  

bog’langan. 

Yasmiqsimon yadroning tashqarisida kul  rang moddadan tashkil topgan, 

devori  yupqa plastinkaga o’xshash  kuruv do’ngligi joylashgan. CHakka 

bo’lagining old tomonida esa bodomsimon tana yotadi. Yasmiqsimon  yadro 

bilan dumsimon va ko’ruv do’ngligi  o’rtasida joylashgan oq  moddadan 

tuzilgan  ingichka yo’l  ichki kapsula deb aytiladi. Ichki kapsuladan  bosh va 

orka miyani bog’lovchi  xarakatlantiruvchi  sezuvchi yo’llar  o’tadi. 

Bosh miyaning oq  moddasi  xar tomonga yo’naluvchi  ko’p sonli nerv 

tolalaridan iborat.  Bu tolalar bajaradigan vazifalariga  ko’ra  3 turga  bo’linadi. 

1.  Assotsiatsion tolalar -  Yarim shardagi har xil bo’limlarni  bir –biri bilan 

bog’laydi. 

---

2.  Kommisural tolalar - CHap yarim shar bilan o’ng yarim sharni  

bog’lovchi  tolalar. 

3.  Proektsion tolalar – Miya yarim sharining po’stloq  qismini  pastida 

joylashgan  miya ustuni va orqa  miya bilan bog’laydi. 

Bosh miya katta yarim sharlari o’rtasidan ikkiga bo’linganda  miyaning 

q

uyidagi qismlarini ko’rish  mumkin:  O’rta va oraliq  qismida oraliq  miyani,  

o’rta miyani, ko’prik va uzunchoq miyani.