Evin sahibi – uyning egasi. Odanın kapısı – xonaning eshigi, Mehmetin arabası –
Mehmetning moshinasi
Qo’shimchalar
……-in (-ın, -un, -nın, -nun) ……….. i (-ı, -u, sı, su)
…Ahmet-in …ev-i
…Araba-nın …kapı-sı
E’tibor bersangiz qo’shimchalar so’zning oxirgi harfiga ko’ra o’zgarmoqda… Qaysi
holda qanday qo’shimcha qo’shilishini quyidagi jadvaldan ko’rish mumkin:
Oxirgi harf quyidagi unlilar bilan tugasa
e, i => ...-nin, ...-si
a, ı => ...-nın, ...-sı
o, u => ...-nun, ...-su
ö, ü => ...-nün, ...-sü
Masalan
Kardeşimin annesi – birodarimning onasi
Mustafanın ailesi – Mustafaning oilasi
Odanın kapısı – Xonaning eshigi
Mahmütün komşusu – Mahmutning
qo’shnisi
Komşunun arabaları – qo’shnining
moshinalari
Agar unlidan keyin undosh harf kelsa:
e, i (+undosh) => ...-in, ...-i
a, ı (+undosh) => ...-ın, ...-ı
o, u (+undosh) => ...-un, ...-u
ö, ü (+undosh) => ...-ün, ...-ü
Masalan
evin sahibi - uyning egasi
Hasanın evi - Hasanning uyi
Mahmutun dersi – Mahmutning darsi
Otobüsün şoförü – Avtobusning
haydovchisi
Odanın kapısı – xonaning eshigi
Mustafa
Ahmet
Kardeşim
Doktor
Babam
-ın
-in
-un
-nın
-nin
-nun
büyük
siyah
beyaz
ucuz
pahalı
çok
az
araba
kitap
ev
oda
kardeş
dükkan
-ı
-i
-u
-sı
-si
-su
var
burada
nerede?
Agar oxirgi harf -k bilan tugasa, u holda bu -ğ harfiga aylanadi. Masalan:
(Yemek) Onun yemeği – uning ovqati, (çocuk) Ahmetin çocuğu – Ahmetning bolasi
1. MASHQ – o’z tilingizga tarjima qiling.
1. Bu evin sahibi kim? 2. Bu kitap Mustafanın 3. Bu arkadaşımın arabası.
4. Burada Hasanın dükkanı var. 5. Ahmetin evi nerede, onun evi burada.
6. Benim arabamın kapısı nasıl ? Senin arabanın kapısı siyah
7. Bu arabanın sahibi kim ? Arabanın sahibi ben. 8. Bu araba iyi değil. 9. Bu
dükkan’da kitaplar pahalı değil, çok ucuz. 10. O kim ? O doktor değil, O satıcı.
11. Ahmetın arabası siyah. 12. Evin sahibi şimdi burada.
2. MASHQ – So’zlardan mosini ketma-ket joylab 7 ta gap tuzing
Masalan: Babamın siyah arabası nerede ?
3. MASHQ – O’qing va turk tilida gapirib bering.
Onun kardeşi
Onun adı Hasan. Hasan şimdi kırk yaşında. O şimdi Antalya’da yaşıyor. O şimdi
dükkanda satıcı. Onun iki çocuğu var. Onların adı Ahmet ve Ali. Çocuklar okulda
okuyorlar. Onlar dil öğreniyorlar. Her gün kitaplar okuyorlar. Ali rusça öğrenmek
istiyor. Onda çok rusça kitaplar var. Alinin babası rusça iyi biliyor.
Benım kardeşim
Benim adım Mehmet. Bizim aile çok büyük değil. Ev’de: babam, annem, iki kardeşim
ve Ben yaşıyoruz. Benim büyük kardeşim’in adı Mustafa. Onun yaşı 28’de. O
üniversite’de öğrenci. O inglizçe öğrenmek istiyor. Benim babam şimdi Rusya’da
fabrika’da çalışıyor. O fabrika’nın sahibi. Rusya’da bizim evimiz var. Evimiz büyük
değil. Ev’de üç oda var. Babamın beyaz arabası var.
4. MASHQ – yuqoridagi matn asosida savollarga javob bering.
1. Hasan şimdi nerede yaşıyor ?
2. Hasan nerede çalışıyor / Ne yapıyor ?
3. Hasanın kaç çocuğu var? Onların adı ne ?
4. Hasanın çocukları nerede okuyorlar?
5. Mehmatin ailesinde kimler var ?
6. Mehmetin kardeşi kaç yaşında ?
7. Mehmatin babası ne yapıyor ?
8. Mehmatin babasında nasıl araba var ?
|
