Mustaqil ish mavzu: ‘‘Investitsion loyihalarning samaradorligi’’ Guruh: 921-20 Bajardi: Yaqubov Otabek Qabul qildi: Investitsion loyihalarning samaradorligi Reja: Kirish

Jamg'armalar investitsiyalash manbasi sifatida
Ma'lumki, iqtisodchi olimiar jamg'armani investitsiyalashning asosi, deb qarashadi. mutlaqo to'g'ri, chunki qilish uehun, eng awalo, pul kapitali bo'lishi kerak. Resurslar (shu qatori pul mablag'lari ham) Asosiy muammo mablag' topish masalasidir. Ayniqsa, investitsiya uzoq muddatni ko'zlashi va tez natija bermasligi ajralib turadi. Inson doimo hozirgi kundagi ne'matlardan foydaianishni, kelajakdagi iste'moldan yuqori baholaydi. Unda doimo bugungi ehtiyojlari ustunlik qiladi 1. Eu maqollarida ham ifodasini «Osmondagi turnadan qo'ldagi chittak yoki gumon». uchun ham investitsiya rna nbalari , ularni jalb qilish imkoniyatlariga alohida talab Investitsiyalarning jamg'anna, ya'm milliy iqtisodiyotdagi yalpi daromadning iste'mol qilinmagan qisrui hisoblanadi Jamg'arish - bu joriy davrdagi ishlashning moddiy asosini kengaytirish orqali kelajakda aholi iste'molini oshirishga yo'naltirilgan jarayon. asosiy funksiyasi - takror ishlah chiqarish jarayonining pirovard maqsadiga erishishga ko'maklashishdir. ishlab ehiqarish jarayonining aholining va o'zgarib borayotgan ijtimoiy-iqtisodiy ehtiyojlarini qondirishdan ihorat. ·Iqtisodiy nazariyada milliy daromad bir qismining asosiy va kapitallami, shuningdek, ehtiyoj zaxiralarini ko'paytirish uchun sarflanishi jamg'annam tavsillaydi. Jamg'arma, odatda, investitsiya sifatida iqtisodiyotga kiritiladi, ya'ni jamg'armaning ijobiy ta'siri investitsiyaga yuz beradi. Jamg'arma deyilganda aholi, konona va davlat joriy daromadlarining kelajakdagi ehtiyojlarini qondirish va daromad olish maqsadlarida to'planib borishl tushuniladi. hajmi barcha xo'jaliklar daromadidan iste'mol sarflarini ayirib tashlash yo'li bilan aniqlanadi. tarkibida iste'mol ulushl qanchalik yuqori bo'lsa, jamg'anna hajrni shunchalik kam bo'ladi. Bunday holat investitsiya faoliyati 1 taraqqiyotiga ijobiy ta'sir ko'rsatmaydi. iqtisodiy ma'noda mablag'.- laming iste'mol buyumJar xarid qilishdan investitsiya tovarlari qilishga yo'naltirilishlni bildiradi. Shunga muddat jihatdan kechiktirilgan iste'mol jamg'armani anglatadi. Ammo, jamiyat oldida doimo bugungi va iste'molning qancha bo'lishini yechish muammosi turadi. Jamiyat bugun qancha ko'p qilsa, boyroq bo'ladi, aksincba, ko'proq iste'mol qilinsa, keyinchalik ko'proq iste'mol qilish imkoniyati shuncha kamayadi. Investitsiyalash darajasini ikki asosiy omil belgilab beradi, birinchisi, investitsiyalashdan kutilayotgan foyda me'yori va ikkinchisi foiz stavkasi. Investitsiyalashni yuzaga keltiruvchl sabab (motiv) foyda hisoblanadi. Investorlar yoki tadbirkorlar ishlab chiqarish vositalarini ular foyda keltiradigan bo'lsagina oladilar. Investitsiyalash darajasini belgilaydigan ikkinchi omil foaning real stavkasi hisoblanadi. Real kapitalni sotib olish uchun zarur bo'lgan, bankdan olingan ssuda kapitaliga konona to'lashl lozim bo'lgan pill miqdori anglatadi. Masalan, foyda me'yori foiz, foiz stavkasi 9 foiz bo'lsin, u holda qilish foydali hisoblanadi. foiz stavkasi 15 bo'lsa, aksincha, investitsiyalashdan voz kechiladi. Yalpi xarajatlar2da uncha ko'p bo'lmasa-da, aynan, investitsiyalar tufayli asosiy makroiqtisodiy siljishlarga erishlladi. Shu bilan bilan investitsiya o'rtasidagi muvoz a nat makroiqtisodiy muvozanatga erishishning eng muhim shartidir. Biroq, bu erishlsh doimo oson kechmaydi. Bunga sabab investitsiya darajasi va jamg'arma boshqa-boshqa jarayon va holatlarga bog'liqligirlir.
lahon amaliyotining ko'rsatishicha, yuqori jamg'arish me'- yoriga 1 ga ega bo'lgall mamlakatlar, boshqa shart-sharoitlar o'zgarmagan holda, odatda, yuqori iqtisodiy o'sish 2 sur'atlariga ega bo'lishadi. Milliy iqtisodiyotga kiritilayotgan illvestitsiyalar hajmini ko'paytirish va uning iqtisodiy o'sishini ta'milliashdagi rolini oshirishniug muhim zaruriy shartlaridan biri - bu jamg'arish me'yorining nisbatan yuqori va barqaror darajasilli ta'minlash hisoblanadi. Jamg'arish me'yorl barqaror iqtisodiy o'sishning asosiy ko'rsatkichi bo'lib xizmat qiladi.
Milliy iqtisodiy tizimda 1996-2011-yillarda investitsiyalaming YaIMdagi ulushi o'rtacha 24 %ga teng bo'lgan bo'lsa, jamg'armaning ushbu davrdagi o'rtacha qiymati 27,2 %ni tashkil ctmoqda. Oxirgi 7-9 %li iqtisodiy o'sish davrida jamg'arma ulushi o'rtacha 35 %ni ifoda etgan bo'lsa, investitsiyalarning YaIMdagi ulushi 24 %ni ifoda etishi holatida, 10-11 %li jamg'arma ulushidan samarali foydalanilmay qolayotganligi ma'lum bo'ladi. Qolaversa, investitsiyalarniug YalMdagi ulushi 24 %ni tashkil etishida chetdan jalb etilgan xorijiy sarmoyalarning ham hissasi mavjud. Bu, o'z navbatida, mamlakatimizda ishlatilmay qolina
kanligidan dalo1at beradi. etgan. mamlakatlarda yil davomida kuzatiigan o'rtacha 10 %li iqlisodiy o'sish ulushining o'rtacha qiymati 30 %ni tashkil Rivojlallgan mamlakatlar tajribasi shuni ko'rsatdiki, bir yilda 6 foizdan ortiq ta'minlash uchun milliy malar YaIMning kamida 25 foiziRi, investitsiyalar esa 30 foizini kerak. O'tish iqtisodiyoti mamlakatlarida inveslitsiya me'yorining barqarorligini mavjudligi makroiqtisodiy o'sish sur'atlarining barqarorligiui la'minlashga to'sqinlik qiladi. iqtisodiyotda mavjud bo'lgan jamg'arrua ulushi bir qator rivojlanayotgan yuqori bo'lsa-da, uning iqtisodiy ta'siri nisbatan past holatni namoyon etmoqda. Shu munosabat bilan asosida barqaror iqtisodiy o'sish davomiyligini ta'minlash uchun, eng avvalo, qimmatli qog'ozlar bozorini rivojlantirish mavjud aholi jamg'armalarini iqtisodiyotga sifatida kirib keJishini faollashtirish hamda tannoqlararo kapital oqimini ta'minlashga qaratilgan me 'yoriy-huquqiy huliatlar bazasiui mukammallashtirish asosida korxona investitsiyaga aylanish samaradorligini oshirish lozUn.