Mustaqil ish Mavzu: Nizolarni bartaraf etish va adaptasiya Pedagogika psixologiya fanidan

Maqsadga yo‘naltirilgan shaxs.

• 
  nizoni o‘zlarining shaxsiy manfaatlarini amalga oshirishda qurol sifatida ko‘radilar;
  
• 
  o‘z manfaati yo‘lida atrofdagilarga qalloblik qiladilar.
  

Nizosiz shaxs.

• 
  o‘zlarining harakatlari bilan ko‘nglini topishi bilanoq yangi nizolarni ijod etadilar.
   
  

Nizoli vaziyatlarni boshqarishning bir qator samarali usullari mavjud, rahbar, eng avvalo nizoni keltirib chiqaruvchi omillarning tahlilini qilishi, so‘ngra esa u yoki bu usulni qo‘llash bo‘yicha qaror qabul qilishi kerak.

Adaptasiya [lot. adaptatio – moslashuv] – 1) organizmning turli yashash sharoitlariga moslashishi; 2) sezgi a’zolarining o‘ziga ta’sir etadigan qo‘zg‘atuvchilarga moslashishi natijasida ularda sezgirlik darajasining o‘zgarishi (masalan, ko‘zning yorug‘lik yoki qorong‘ilikka moslashuvi). Qo‘zgatuvchining ta’sir kuchi o‘zgarishi bilan sezgirlik ham o‘zgaradi. Qo‘zg‘atuchilar sust ta’sir etganda sezgirlik oshadi, kuchli ta’sir etganda esa kamayadi. Adaptasiya hodisasi hamma tashqi sezgilar (ko‘rish, eshitish, hid, ta’m, badan sezgisi)ga xos. Taktil, harorat, hid va ko‘rish sezgilarida adaptasiya kuchli, eshitish va og‘riq sezgilarida kuchsiz. Ichki sezgilar (masalan, tashnalik, ochlik)ga nisbatan moslanish hosil bo‘lmaydi. Adaptasiya organizmning me’yoriy hayot faoliyatini saqlab turishini, atrof muhitning turli omillari: harorat va iqlimning o‘zgarishiga (q. Iqlimga moslashish), balandlikka (q. Balandlik kasalligi), ko‘pgina infesion agentlarga (q. Immunitet)I moslanishini ta’minlaydi. Moslashish reaksiyasi moddalar almashinuvi jadallgining uzluksiz o‘zgarib turishiga asoslangan. Odam organizmining moslashuv reaksiyasi tez (spesifik) va sekin (nospesfik), tug‘ma (tur evolyusiyasi jarayonida shakllangan) yoki orttirilgan (har bir organizm uchun o‘ziga xos) reaksiyalarga bo‘linadi. Masalan, og‘ritadigan omil ta’siriga javoban oyoq-qo‘ni tortib olish, jismoniy ish qilganda nafas olishning kuchayishi, qon oqimi va yurak faoliyatining tezlashishi hamda qonning qayta taqsimlanishi, qorong‘ida ko‘z yorug‘lik sezish layoqatining zo‘rayishi – bularning hammasi tug‘ma tez adaptasiya reaksiyalari hisoblanadi. Har bir kishining turli yashash sharoitlariga moslashish imkoniyati uning irsiyati, yoshi, sog‘lig‘i va boshqa(lar)ga bog‘liq.

XULOSA
Men bu mustaqil ishni tayyorlash davomida nizolarning nazariy tahlili, nizoning turlari va ularni yuzaga kelish sabablari, nizo jarayonining asosiy bosqichlari va ularni boshqarish, tartibga solish, hal etish usullari oqibatlari haqida hamda adaptasiya tushunchalariga batafsil to’xtalib o’tdim. Mustaqil ishni tayyorlashda internet manbalari va adabiyotlardan foydalandim vas hu asosda berilgan mavzuni kengroq yoritib berdim.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   A.Sh. Jumayev – O‘zDJTU dotsenti, S.B. Sharipova –O‘zDJTU Pedagogika va psixologiya kafedrasi katta o‘qituvchisi
   

2. 
   Ахмедов Э., Сайдаминова 3. Ўзбекистон Республикаси. –Т.: Ўзбекистон, 1995. –323 б.
   
3. 
   http://en.wikipedia.org/wiki/nizo_haqida_tushuncha
   

4. 
   http://www.usnews.com.