Mustaqil ish mavzusi

ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI IQTISODIYOT FAKULTETI BUXGALTERIYA HISOBI VA AUDIT YONALISHI K17-22 GURUH TALABASI KOMILOV ASADBEKNING STATISTIKA FANIDAN MUSTAQIL ISHI

MUSTAQIL ISH MAVZUSI

STATISTIK KUZATISH XATOLARI VA ULARNI ANIQLASH USULLARI
1.Qayd qilish xatolari
2.Reprezentativ xatolar
REJA:
Muntazam xatolar deganda nima tushuniladi? Muntazam xatolar deganda bila turib va bilmasdan turib yo’l qo’yilgan xatolar tushuniladi.
Tasodifiy xatolar deganda nima tushuniladi? Tasodifiy xatolar deganda yozuvdan tushirib qoldirilgan,sanashda xatolikka yo’l qo’yilgan,kuzatuvchining charchashi natijasida yuzaga kelgan xatolar tushuniladi.
Qayd qilish xatolari o’z navbatida tasodifiy va muntazam xatolarga bo’linadi.

Muntazam xatolar o‘z navbatida ikki xil bo‘ladi: a) o‘lchov xatolari va b) xususiy xatolar ya’ni kuzatuvchi shaxs xatolari.

Muntazam xatolar o‘z navbatida ikki xil bo‘ladi: a) o‘lchov xatolari va b) xususiy xatolar ya’ni kuzatuvchi shaxs xatolari. Qisman kuzatishlarda voqealarni hisobga olish jarayonida qayd qilish va arifmetik xatolar bilan bir qatorda muntazam xatolar ham uchraydi. Ular g‘arazli va g‘arazsiz bo‘ladi. /arazli xatolar biror maqsadni ko‘zlaydi. Beg‘araz xatolar esa kuzatish uslubini, ayniqsa dasturni va yo‘riqnomalarni umumiy ko‘rinishda mujmal bayon etilishidan va kuzatuvchilarning ishini osonlashtirish uchun belgilangan tartibdan qisman chetlanishidan kelib chiqadi. Shu bilan birga qisman kuzatishlarda xususiy xatolar mavjud, ular reprezentativlik xatolari nomi bilan yuritiladi

Reprezentativlik xatosi - bu bosh va tanlama to‘plam umulashtiruvchi ko‘rsatkichlari orasidagi farqdir. Reprezentativlik xatosi deganda tanlama kuzatish natijasida to‘plangan ma’lumotlarga asoslanib aniqlangan umumlashtiruvchi ko‘rsatkichlarni tekshirayotgan bosh to‘plamning aynan shunday haqiqiy ko‘rsatkichlaridan farqi tushuniladi.

Kuzatish natijalarini qabul qilish jarayonida ma’lumotlar har taraflama tekshiriladi. Arifmetik tekshirish - bu o‘zaro bog‘langan ma’lumotlarni miqdoran nazorat qilish.

Dastlab ma’lumotlarni arifmetik jihatdan to‘g‘riligi tekshiriladi. Bunda murakkab jamlama ko‘rsatkichlar tuzilish, o‘zaro bog‘langan ko‘rsatkichlar esa bog‘lanish jihatidan arifmetik amallar yordamida (qo‘shish, bo‘lish va h.k.) tekshiriladi. Shu bilan birga istiqbolda ko‘zlangan daraja va oldingi davrda erishilgan natijalar bilan taqqoslab ham tekshirish amalga oshiriladi.

Mantiqiy nazorat - bu kuzatish materiallarini hodisaning mohiyatiga qanchalik mosligini belgilashdir. Ma’lumotlarni to‘g‘ri yoki to‘g‘rimasligini aniqlashda mantiqiy nazorat alohida ahamiyatga ega. Mantiqiy nazorat deganda kuzatish materiallarini mazmunan tekshirish tushuniladi. Ular qanchalik xodisa mohiyatiga mos kelishi belgilanadi. Bunda ma’lumotlarda qarama-qarshilik bor-yo‘qligi aniqlanadi.

Statistik kuzatishnini tashkil etish va o‘tkazish usullari
Statistik kuzatish ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida qo‘llaniladigan guruhlash usullari
To‘plangan ma’lumotlarni umumlashtirish usullari

E’tiboringiz uchun raxmat