Aristotelning bojga tortish boʻyicha nazariyasi 1.Boj toʻlovchi oʻz davlatining fuqarosi boʻladi va unga maʼlum darajada huquq beriladi 2.Boj davlat fuqarolarini kambagallashtirishga olib kelmasligi zarur 3.Bojdan tushgan tushumni unumli foydalanish maqsadida davlat xodimlarining maosh oladigan qismi toʻgʻri va keraklisigina belgilanishi zarur A.Smitning bojga tortishning asosiy tamoyillari 1776-yilda chop etilgan “Xalqlar boyligining tabiati va sababi haqida tadqiqot” degan asarida bayon qilingan.Bu asarida quyidagi asosiy tamoyillarni berib oʻzining bojga tortishning insonparvarlik nazariyasini yaratgan.Nazariyaning asosiy mazmuni boj va bojga tortish jarayoni birinchi navbatda insonga bogʻlanishi shart degan va bu jarayon insonga yordam berishi kerak degan gʻoyani birinchi boʻlib bergan.Mazkur asarida A.Smit quyidagi bojga tortish tamoyillarini bergan:
1.Adolatlilik tamoyili
“Davlat fuqarolarining imkoniyat darajasiga, qobiliyati va kuchiga yarasha davlat homiyligi va himoyasi ostida topgan daromadiga mos ravishda davlatni boqmog’i,quvvatlamog’i lozim”.
2.Aniqlilik tamoyili
“Har bir fuqaroning toʻlaydigan solig’i aniq koʻrsatilgan boʻlishi, oʻzboshimchalikka yoʻl qoʻyilmasligi kerak.To'lash vaqti, toʻlash usuli, toʻlov summasi bularning barchasi boj toʻlovi uchun aniq va ravshan boʻlishi kerak.Noaniqlik bojga tortishda surbetlik,bezbetlikni shakllantiradi.Bu esa oʻz navbatida shunda ham xalq orasida shuhratga ega boʻlmagan ozlaosurbet
3.Qulaylik tamoyili
“Boj undirilishi har bir boj toʻlovchi uchun qulay boʻlgan vaqtda va sharoitda amalga oshirilishi lozim
4.Tejamkorlilik tamoyili
E’tiboringiz uchun rahmat!!!
