Müzakirə dərsi və onun mərhələləri ami Şəki filialı, Dillər kafedrasının müdiri

Müzakirə dərsi və onun mərhələləri  

 

AMİ Şəki filialı, 

Dillər kafedrasının müdiri, 

 fil.e.n. dosent U.B.Mürşüdova 

e-mail: ulduzshyahoo.ca 

 

Sinif müzakirəsi tədris prosesinin bütün aspektlərinin mərkəzində durur. Sinif 

müzakirəsindən  effektli  istifadə  edilməsi  müzakirə  edilən  bir-  sıra  vacib 

mövzuların anlanılması imkanı yaradır. Müzakirə zamanı nitq prosesində müxtəlif 

lüğət  ehtiyatları  və  ifadələrdən  istifadə  olunur,  şagirdlər  mövzu  ətrafında  verbal 

olaraq  öz  fikirlərini  ifadə  etməklə  ünsiyyət  qururlar.  Müzakirə  etmək,  bəzən 

mübahisə  etmək  ifadəsi  ilə  qarışdırılır.  Müzakirədən  elə  situasiyalarda  istifadə 

edilir  ki,  müəllim  və  tələbələr,  yaxud  şagirdlər  özləri  müəyyən  bir  problemi 

təfsilatı  ilə  təsvir  etməyə,  öz  fikirlərini  və  ideyalarını  bölüşməyə  çalışırlar. 

Müzakirə zamanı suallar yüksək anlama səviyyəsinə təkan verir. 

Müzakirə dərslərindən müəllim ən azı təlim prosesinin üç vacib məqsəd  və 

vəzifəsinə nail olmaq üçün istifadə edir. 

1.

 

Müzakirə  şagirdlərin  düşünmə  qabiliyyətini  inkişaf  etdirir  və onların 

akademik  məzmunu  anlamalarını  təmin  edir.  Şagirdlərə  müəyyən 

məsələlər  haqqında  danışmaq  bu  məsələləri  onların  qavramasını 

istənilən  səviyyədə  təmin  etmir.  Müzakirə  şagirdlərin  mövzu 

ətrafındakı  biliklərini  daha  da  gücləndirir  və  onların  problemlə  bağlı 

düşünmək və anlamaq prosesini sürətləndirir. 

2.

 

Müzakirə  şagirdləri  tədris  prosesinə  cəlb  edir  və  bu  proseslə  məşğul 

olmağa təhrik edir. Təcrübəli və müdrik müəllim tədqiqatın öyrənmə 

zamanı  ən  doğru  yol  olduğunu  anlayır  və  tələbələr  sərbəst  öyrənmə 

zamanı  məsuliyyətli  olmağa,  öyrənmə  zamanı  müəllimdən  asılı 

olmamağa  vərdiş  edirlər.  Müzakirə  üsulundan  istifadə  etmək  bu 

məqsədə  xidmət  edir.  Müzakirə  şagirdlərə  imkan  verir  ki,  onlar  öz 

fikirləri  ətrafında  danışsınlar  və  sinifdən  kənar  yerlərdə  gedən 

söhbətlər zamanı müzakirəyə qoşulsunlar. 

3.

 

Müzakirə  şagirdlərinünsiyyət  qabiliyyət,  bacarıq  və  vərdişlərini 

inkişaf etdirmək üçün müəllim tərəfindən təşkil edilir.Çünki müzakirə 

ictimai və açıq şəkildə danışmaq imkanı verən prosesdir. Müəllim bu 

zaman  tələbələrin  onlara  öyrədilən  və  sonra  müzakirə  edilən  mövzu 

ilə  bağlı  fikirləri  və  inkişafı  ilə  tanış  olur.  Bu  zaman  tələbələr 

digərlərini  dinləmək,  sual  soruşmaq,  cavab  vermək,  öz  ideyalarını 

aydın  şəkildə  və  akademik  dillə  açıqlamaq  bacarıq-  vərdişlərə 

yiyələnirlər. 

 

Müzakirə dərsləri 5 mərhələdən ibarətdir: 

Mərhələ 1. Məqsəd aydınlaşdırılır və tələbələr istiqamətləndirilir.  

Bu zaman müəllim məqsədə uyğun müzakirə ətrafında kiçik söhbət aparır və 

tələbələri iştirak etmək üçün hazırlayır.  

Mərhələ 2. Müzakirə prosesini diqqət mərkəzinə gətirir.  

Bu  zaman  müəllim  müzakirə  qaydalarını  diqqət  mərkəzinə  gətirir  və  ilkin 

suallar  sorusur,  tələbələri  düşündürən  vəziyyət  yaradır,  yaxud  müzakirə 

mövzusunu təsvir edir. 

Mərhələ 3. Müzakirə aparılır. 

Bu zaman müəllim tələbələrin qarşılıqlı müzakirəsinə nəzarət edir, sual verir, 

ideyaları dinləyir, cavablandırır, qeydlər edir və öz fikirlərini söyləyir. 

Mərhələ 4. Müzakirə sona çatır. 

Bu  zaman  müəllim  tələbələrə  müzakirə  mövzusunu  icmallaşdırmağa,  və  ya 

yekun nəticəyə nail olmağa kömək edir. 

Mərhələ 5. Müzakirə ətrafında sorğunun keçirilməsi 

Bu  zaman  müəllim  tələbələrin  öz  müzakirələrini  və  düşünmə  prosesini 

yoxlamağı tapşırır. 

Müzakirə dərslərində tələbələr aşağıdakı nailiyyətləri əldə edirlər. 

 

 

Ətraf  mühiti  və  idarətmə  sistemini öyrənmək  üçün  müzakirə vacib prosesdir.  Bu 

zaman tələbələr fəal olur və mühit açıq fikirlərlə xarakterize edilir.  

Sinif 

müzakiəsi 

Cəlbedilmə 

və məşğul 

olma 

Konseptual anlama 

Ünsiyyət və 

düşünmə