hukmdorlaming farmon va bo ’yruqlarini bajarish majburligini va
zarurligini anglatgan. “Vojib” Alloh b o ’yruqlaridan keyin, y a’ni
Muham-mad ko’rsatmalaridan avvalgi o ’ringa qo’yilgan. Vojibni “Amri
vojib” deb ham aytiladi. Shohning aytgani Ollohning aytgani,
degan
m a’noda ishlatilgan. Shariat islom rasmiy din hisoblanadigan davlatlarda
hozir ham o ’z kuchiga ega. Masalan, Eron Islom respublikasida 1979
yildan boshlab shariat rasmiy kuchga ega. Lekin islom davlatdan
ajratilgan mustaqil O ’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida (31,61
moddalar) shariat qonunlari rasmiy kuchga ega emas, ammo shariatning
ahloqiy talablari, ayrim
holatlarda ijtimoiy-mulkiy, oila-nikoh talablari
hamon an’anaviy kuchga egadir.
R o’za tutish - Q ur’onning vahiy qilinishi boshlangan Ramazon
oyida 30 kun davomida bajariladi. R o’za tutish erta saharlik boshlanib to
kechki iftor-likkacha davom etib, shu
vaqt mobaynida ovqat etmaslik,
suv ichmaslik, nos, papiros, nasha kabilami chekmaslik, cho’mil-maslik
shart. Ro’za oyida iftorlik ziyofatlari xonadonlarda o ’tkaziladi, unda
faqat ro’za tutganlar qatnashmog’i kerak.
Ro’za kunlari jam oat b o ’lib qo’shimcha tavoruh namozi ham
o ’qiladi. 30 kun ro’za tutish tugagach, ro ’za hayiti o ’tkaziladi. Bu hayit
umumxalq bayrami b o ’lib, unda arafalik qilinadi, hayit namozi o ’qiladi,
vafot etgan avlodlar
qabrlari ziyorat qilinadi, «yangi hayit» marosimi
o ’tkaziladi va h.k. R o ’za Allohga iymon-e’tiqod kuchaygan, Qur’on
tilovatlari ko’pay-gan tabarruk kunlar hisoblanadi.
Mustaqil O ’zbekistonda ro ’za hayiti kuni bayram sifatida
nishonlanib, dam olish joriy etildi. Prezidentimiz bu kuni dindorlarni
muborak ro ’za hayiti bilan qizg’in tabriklaydi.
Ro’za o ’g ’il bolalarga 12 yoshdan, qizlar uchun esa 9
yoshidan
tutish buyurilgan. R o’za jismoniy tarbiya va sog’lomlashtirishga yordam
berishi mumkin;
1.
Zakot - islom farzlaridan biri. U diniy ahamiyatga ega
bo ’libgina qolmay, balki muhim ijtimoiy ahamiyatga ham egadir.
Zakot - bu musulmonlaming boyliklardan faqiru miskinlarga
berilishi shart bo’lgan Allohning haqqi. Islom ta’limotiga binoan sadaqa,
ya’ni xayru-ehson ikki xil bo ’ladi: ixtiyoriy va majburiy. Zakot berilishi
shart bo’lgan majburiy sadaqa hisoblanadi. Zakot sadaqagina bo’lib
98