Vulkan qumudənələrinin ölçüləri 5 mm-ə qədər olan lava his-
səcikləridir.
Vulkan külü və qumundan yüngül betonda, habelə məhlullarda
doldurucu kimi istifadə edilir. Onlardan, həmçinin mineral yapışdırıcı
maddələr üçün aktiv mineral əlavələr hazırlanır.
Pemza (süngər) məsaməli vulkanik şüşə olub, vulkan püskür-
mələri zamanı lavanın tez soyuması və qazların intensiv ayrılması
nəticəsində əmələ gəlmişdir. Ağ yaxud boz rəngdə olur. Məsaməliliyi
80 %-ə çatır. Sıxlığı 400
900 kq/m
3
-dur. Suda üzür. Sıxılmada möh-
kəmlik həddi 0,4
2,0 MPa-dır.
Pemzadan yüngül betonlar üçün doldurucular hazırlanır. O, ci-
lalayıcı material kimi də işlədilir. Bundan başqa narın üyüdülmüş
pemza aktiv hidravlik əlavə kimi sementlərə və əhəngə qatılır.
Tuf lavası. Vulkan püskürməsi zamanı maye lava kütləsinə
çoxlu miqdarda vulkan külü və qumu qarışarsa, belə süxura tuf lavası deyilir.
Vulkan tufu.Vulkan küllərinin sıxlaşması və sementləşməsi
nəticəsində əmələ gəlmişdir. Çox sıxılmış vulkan tuflarının bir növü
33
33
tras adlanan süxurdur. Azərbaycanda Tovuz rayonu ərazisində tras
yatağı vardır.
Vulkan tufundan (üyüdülmüş halda) aktiv hidravlik əlavə kimi
istifadə edilir.
