N. M. AĞABƏyli

 
Gil kirəmiti 
 
Kirəmit  gildən  bişirilmə  yolu  ilə  hazırlanan  damüstü  material-
lardan  biridir.  Adətən,  rəngi  qırmızıdır.  Lazım  gəldikdə  onu  rəngli 
şirlə  örtmək mümkündür. 
Kirəmitin hazırlanma texnologiyası demək olar ki, kərpicin ha-
zırlanma  texnologiyasından  fərqlənmir.  Lakin  kirəmit  qalın  olmadığı 
üçün onu hazırladıqda işlənən gil çox yağlı, yəni plastik olmalı, yaxşı 
qarışdırılmalı və əzilməlidir. Kirəmiti lent yaxud revolver preslərində 
qəlibləyir, sonra isə qurutmaxanalarda qurudurlar. Qurudulma zamanı 
çatların  və  digər  deformasiyaların  əmələ  gəlməməsi  üçün  kirəmit 
ehtiyatla  qurudulmalıdır.  Kirəmit  950

1000 
0
S  temperaturda  həlqəvi 
yaxud tunel sobalarda bişirilir. 

---

 
 
 
 
78 
78 
Dörd tip gil kirəmiti tikintidə geniş tətbiq edilməkdədir: novlu 
ştamplanmış  kirəmit,  novlu  lent  kirəmiti,  yastı  lent  kirəmiti  və  bel 
kirəmiti. 
Kirəmit hamar səthli və düzgün formalı olmalıdır. Onda qopuq 
yerləri və çatlar olmamalıdır. Rəngi birtonlu və sınığı bircinsli olmalı-
dır.  Kirəmitin  gilində,  onun  dağılmasına  səbəb  ola  bilən  əhəng  qa-
tışıqları  olmamalıdır.  Kirəmit  normal  bişirilməli  və  metal  əşya  ilə 
taqqıldatdıqda təmiz səs verməlidir.  
Istehsalat  şəraitinə  görə  kirəmitin  yol  verilən  ən  az  qalınlığı 
8

10 mm olur. Onun novlarının dərinliyi 5 mm-dən, asma üçün olan 
dilçənin  hündürlüyü:  ştamplanmış  kirəmit  üçün  10  mm-dən,  lent 
kirəmiti  üçün  isə  20  mm-dən  az  olmamaldır.  Kirəmit  dam  örtüyünə 
vurulmuş  ağac  tamasalar    üzərinə  düzülür  və  dilçələr  vasitəsilə 
tamasaya  bərkidilir.  Kirəmiti  məftillə  tamasaya  bağlamaq  üçün 
dilçədə deşik olmalıdır.  
Kirəmiti  havada  quru  halda  sınmağa  (əyilməyə)  sınadıqda  da-
ğıdıcı yükün qiyməti novlu ştamplanmış kirəmit üçün 0,8 kN-dan və 
digər tip kirəmitlər üçün isə 0,7 kN-dan az olmamalıdır. 
Su  ilə  doydurulmuş  halda 1  m
2
  kirəmit  örtüyünün  kütləsi  yastı 
lent kirəmitində 65 kq-dan, qalan tipdən olan kirəmitlərdə  50 kq-dan, 
bel  kirəmitinin  1  m  uzunluqda  kütləsi  isə  8  kq-dan  çox  olmamalıdır. 
Kirəmitin şaxtayadavamlılığına görə markası azı      F 25 olmalıdır. 
Gil  kirəmiti,  başlıca  olaraq,  az  mərtəbəli  kənd  binalarının  dam 
örtüyündə  işlədilir.  O,  kifayət  qədər  möhkəm,  uzunömürlü,  oda-
davamlı  və  xarici  görünüşü  gözəl  damüstü  materialdır.  Çox  ağır 
olması, kövrəkliyi və suyun (yağış) tez axması üçün damları çox enişli 
(30
0
-dən çox) düzəldilməsi kirəmitin nöqsan cəhətləridir.    
      
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
79 
79