tarixiy obidalarning zilzilabardoshligiga ham e'tibor berganlar. Yerni tekislab
bo'lgach, uni ganch yoki gil qorishmasi bilan qoplaganlar (masalan, Xivada
Sherg'ozixon madrasasi), so'ngra qum solganlar. Bu yo'l bilan, birinchidan -
seymoizolyatsiya tadbirlarini amalga oshirganlar. Zilzila to'lqinlari bu qatlamda
ancha so'nib qolgan.
Geologik va gidrogeologik sharoitlardan kelib chiqib, poydevor qismi 0,5 m
dan 2,0 m gacha chuqurlikda o'rnatilgan. G'ishtlarning poydevor konstruksiyasida
yotiq qatorlar bo'ylab emas, balki yon tomoni bilan yuzma-yuz qilib terilganligi
zilzila vaqtida seysmik kuchlarni bir tekisda taqsimlanishiga imkoniyat yaratgan.
maxsus qorishma bilan prokladka qo'yilgan. Ko'pchilik hollarda prokladka sifatida
bir necha qatlam qamish ishlatilgan. Bu tadbir seysmik to'lqin energiyasini ancha
yutgan va tepaga deyarli kam qismini o'tkazgan. Bu gidroizolyatsiya vazifasini
ham o'tagan.
Qadimiy mas'ul obyektlardan muhimi minoradir. Uni ustalaridan hisoblash
matematikasi, geometriya, arxitektura va proporsiyalarning uyg'unligini seza olish
malakalari talab etilgan. Injenerlik yechim nuqtai - nazaridan minorani zilzila
vaqtidagi holatini tashhislash qiyin masala hisoblanadi.
Minora balandligining oshib borishi, uning inersiya massasini oshishiga,
boshqacha aytganda, zilzila davrida seysmik kuchlarning kattalashuviga olib
keladi. Minora balandligiga qarab zilzila inshootni egilish yoki ko'chishiga olib
kelishi mumkin. Bu masalani hal qilish uchun me'morlar va binokorlar dono
yechim ishlab chiqqanlar. Minora balandlashgan sari uning diametri kichiklasha
borgan. Bu me'moriy yechim zilzila vaqtida inshootni ustivorligini ta'minlay olgan.
Qo‘llaniladigan ta‘lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli
ta‘lim, munozara, o‘z-o‘zini nazorat.
Dostları ilə paylaş: