Namangan Davlat Universiteti Created by; Abdujalolva Nodira Namangan davlat universiteti talabasi: Abdujalolva Nodira

Created by; Abdujalolva Nodira

— O‘zbekistonning Markaziy Osiyo mamlakatlariga nisbatan siyosatida qanday o‘zgarishlar yuz berdi?

— O‘tgan uch yil ichida, O‘zbekiston prezidentining tashabbusi bilan mintaqaning barcha mamlakatlari bilan yuqori darajadagi tashriflar amalga oshirildi. Mazkur tashriflar davomida Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun o‘zaro manfaatli bo‘lgan global masalalar bo‘yicha qaror qabul qilindi: xavfsizlik, iqtisodiyot, investitsiya, madaniyat va ekologiya sohalarida.

Natijada tarixan qisqa vaqt ichida O‘zbekiston va mintaqa mamlakatlari o‘rtasidagi munosabatlarning yaxshi tomonga burilishiga sabab bo‘lgan ulkan o‘zgarishlar ro‘y berdi. Ya’ni, bugun sizga ishonch bilan Markaziy Osiyoning barcha mamlakatlari bilan yaxshi munosabatlarga ega ekanligimizni ta’kidlay olaman. 2016 yilga qadar bo‘lgan muammolar bugun butunlay bartaraf qilindi. O‘zbekiston va Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasida 25 yil ichida shakllangan muzlar shu uch yil ichida butunlay eridi deyishimiz mumkin.

Mintaqa davlatlari rahbarlari o‘rtasida siyosiy muloqot mustahkamlandi. Prezidentlar o‘rtasidagi shaxsiy ishonch mustahkamlandi. Bugun aytish mumkinki, mintaqaning barcha mamlakatlari bilan savdo aylanmasida misli ko‘rilmagan o‘sish kuzatilmoqda. 2019 yil natijalariga ko‘ra, Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan tovar aylanmasi 5,2 mlrd dollarga yetdi.

Mening kuzatishlarim shuni ko‘rsatadiki, agar 2016 yilgacha O‘zbekistonning mintaqa mamlakatlari bilan yillik tovar aylanmasi o‘rtacha 100−150 mln dollarni tashkil etgan bo‘lsa, o‘tgan yil natijalariga ko‘ra barcha mamlakatlar bilan tovar aylanmasi o‘rtacha 50 foizdan ko‘proqqa o‘sgan. Tovar aylanmasi Qirg‘iziston bilan 8 baravar, Tojikiston va Turkmaniston bilan 5 baravar, Qozog‘iston bilan esa 1 milliard dollarga o‘sdi.

O‘zbekistonning Markaziy Osiyo mamlakatlariga nisbatan ochiq, konstruktiv, puxta o‘ylangan va pragmatik siyosati natijasida suvdan foydalanish, O‘zbekiston va qo‘shni davlatlar o‘rtasidagi davlat chegaralarini delimitatsiya va demarkatsiya qilish, transport kommunikatsiyalaridan foydalanish, davlat chegaralarini kesib o‘tish kabi murakkab va chalkash muammolarga yechim topildi.

2017 yil 5 sentyabrida O‘zbekiston prezidentining Qirg‘izistonga davlat tashrifi chog‘ida chegara shartnomasini imzoladik. Shuningdek, 2018 yil 10 mart kuni Tojikiston bilan chegara shartnomasi imzolandi. Natijada chegara punktlaridagi barcha cheklovlar olib tashlandi.

Agar 5 yil oldin o‘zbek-qirg‘iz davlat chegarasini kuniga 200−300 kishi kesib o‘tgan bo‘lsa, bugungi kunda bu ko‘rsatgich kuniga 30 mingdan oshadi. Tojikiston bilan shartnoma imzolangandan keyin barcha 17 ta chegara punkti to‘liq ishlay boshladi. Ilgari ular yopiq edi. Bugun O‘zbekiston-Tojikiston chegarasini kuniga 20 ming fuqaro kesib o‘tmoqda. Mana O‘zbekiston va qo‘shni davlatlar o‘rtasidagi munosabatlarda qanday o‘zgarishlar yuz bergan.

Agar 5 yil oldin O‘zbekiston Markaziy Osiyoning integratsiya jarayonlarida “susaytiruvchi omil” deb aytilgan bo‘lsa, bugun bu yorliq O‘zbekistondan butunlay olib tashlandi. Chunki bugun prezidentimizning tashabbuslari bilan O‘zbekiston mintaqadagi integratsiya jarayonlarini faol ravishda ilgari surmoqda. Aytish mumkinki, O‘zbekiston va Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasidagi munosabatlar o‘zaro hurmat, o‘zaro foyda va o‘zaro manfaatlarni hisobga olingan holda rivojlanmoqda. Munosobatlarimizning ushbu uchta ustuni barcha muammolarni hal qilishda muhim rol o‘ynaydi.