Namangan davlat universiteti fizika-matematika fakulteti amaliy matematika kafedrasi

Nossimmetrik kriptografiyaga oid dastur

Bu dasturda fayllar bilan ishlashdan unuumli foydalanilgan. Ya’ni dasturda kiritilgan fayllar ni saqlash, uzatish , ochish umuman olganda fayllar ustida ish bajariladi. Masalan kiritilgan fayllarni shifrlab kerakli joyga joyga jo’natiladi. Jo’natilgan fayllni bu programma orqali ochib shifrdan yechish mumkin. Bu albatta foydalanuvchi tomoniga anchagina qulaylik va maxfiylikni beradi. Dastur Delphi dasturlash tilida tuzilgan. Buni quyidagi izox va rasmalarda ko’rishingiz mumkin:

Bu dastur tuzilishishida bizga Memo, Main Menu,Timer, OpenDialog, SaveDialog komponentalari kerak bo’ladi.

1. 
   Dastur interfeysi quyidagicha :
   

2. 
   Fayl menyusi quyidagilardan tashkil topgan:
   

3. 
   2-menyuda shirlash va shifrdan yechish qismi joylashgan:
   

4. 
   Dasturni Delphi dasturlash tilida quyidagicha tuzilgan:
   

File-> Ochish qismiga quyidagicha kod yoziladi:

Saqlash:

Eng asosiysi bu shifrlashni amalga oshirish hisoblanadi:

4.1 Bir tomonlamali funksiyalar.
Oddiy autentifikatsiyani tashkil etish sxemalari nafaqat parollarni uzatish, balki ularni saqlash va tekshirish turlari bilan ajralib turadi. Eng keng tarqalgan usul - foydalanuvchilar parolini tizimli fayllarda, ochiq holda saqlash usulidir. Bunda fayllarga o‘qish va yozishdan himoyalash atributlari o‘rnatiladi (masalan, operatsion tizimdan foydalanishni nazoratlash ro’yxatidaga mos imtiyozlarni tavsiflash yordamida). Tizim foydalanuvchi kiritgan parolni parollar faylida saqlanayotgan yozuv bilan solishtiradi. Bu usulda shifrlash yoki bir tomonlama funksiyalar kabi kriptografik mexanizmlar ishlatilmaydi. Ushbu usulning kamchiliga - niyati buzuq odamning tizimda ma’mur imtiyozlaridan, shu bilan birga tizim fayllaridan, jumladan parol fayllaridan foydalanish imkoniyatidir.
Xavfsizlik nuqtai nazaridan parollarni bir tomonlama funksiyalardan foydalanib uzatish va saqlash qulay hisoblanadi. Bu holda foydalanuvchi parolning ochiq shakli o’rniga uning bir tomonlama funksiya h(.) dan foydalanib olingan tasvirini yuborishi shart. Bu o‘zgartirish g‘anim tomonidan parolni uning tasviri orqali oshkor qila olmaganligini kafolatlaydi, chunki g‘anim yechilmaydigan sonli masalaga duch keladi.
Ko‘p martali parollarga asoslangan oddiy autentifikatsiyalash tizimining bardoshliga past, chunki ularda autentifikatsiyalovchi axborot ma’noli so‘zlarning nisbatan katta bo‘lmagan to‘plamidan jamlanadi. Ko‘p martali parollarning ta’sir muddati tashkilotning xavfsizligi siyosatida belgilanishi va bunday parollarni muntazam ravishda almashtirib turish lozim. Parollarni shunday tanlash lozimki, ular lug‘atda bo‘lmasin va ularni topish qiyin bo‘lsin.