5-MAVZU: DEVIANT XULQ ATVOR VA SOTSIAL NAZORAT, YOSHLAR SOSIOLOGIYASI REJA 1.
Deviant xulq-atvor nazariyasining mazmun-mohiyati.
2.
Deviant xulq-atvor turlari va ko‘rinishlari.
3.
Sotsial me‘yor va sotsial nazorat.
4.
Yoshlar sosiologiyasining maqsad va vazifasi
5.
Deviant so‟zi – lotincha ―deviatio‖ so‘zidan olingan bo‘lib, chekinish, buzilish
degan ma‘noni anglatadi. Deviant xulq-atvor – mavjud jamiyatda o‘rnatilgan axloq
me‘yorlariga mos kelmaydigan insoniy faoliyat yoki xatti-harakat , ijtimoiy xodisadir.
Sotsiologiyada ijtimoiy me‘yor buzish jarayonlarini to‘la ijtimoiylikda
tushuntiruvchi dastlabki ta‘limot E.Dyurkgeymning anomiya g‟oyasi edi. Bunga ko‘ra
eski me‘yorlar va qadriyatlar mavjud munosabatlarga mos kelmay qolishi va
yangiliklarining o‘rnatilmaganligi natijasida individlar xulq-atvorini tartibga soluvchi
qat‘iy axloqning mavjud emasligi tushuniladi. Deviant xulq-atvorga R.Merton ishlab
chiqqan ta‘limot zamonaviy sotsiologiyada yetakchi o‘rin tutadi. E.Dyurkgeymning anomiyasini rivojlantirib, Merton deviant xulq-atvorga quyidagicha ta‘rif beradi;
―Deviant xulq-atvor jamiyatda e’lon qilingan qadriyatlar va rasmiy xulq-atvor standartlari bilan aholi xulq-atvori motivlari va mavjud imkoniyatlarning bir-biriga
