Namangan xalqaro universiteti

IV. O‘QUV FANI O‘QITILISHI VA O‘RGATILISHI

• 
  ma’ruzalar;
  
• 
  interfaol keys-stadilar;
  
• 
  amaliy mashg‘ulotlar (aqliy hujum, tezkor savol-javoblar);
  
• 
  guruhlarda ishlash;
  
• 
  taqdimotlar qilish;
  
• 
  individual loyihalar;
  

jamoa bo‘lib ishlash va himoya qilish uchun loyihalar.

1-semestr Fan mazmuni
Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M), amaliy mashg‘ulot (A), Laboratoriya (L), Seminar (S), Kurs ishi (K), Mustaqil ta'lim (MT)		soat
M1	Mumtoz poetika haqida umumiy ma’lumot. Balog‘at ilmi	2
S1	Mumtoz poetika haqida umumiy ma’lumot. Balog‘at ilmi	2
MT1	“Mumtoz poetikaga kirish” fanining maqsad va vazifalari.	4
M2	Aruz tizimi haqida umumiy ma’lumot. Aruzning nazariy asoslari. Aruzda rukn va bahr tushunchasi haqida ma’lumot	2
S2	Aruzning asosiy birliklari. Bo‘g‘in va hijo tushunchalari. Vasl, imola va taslim hodisalari	2
MT2	Bo‘g‘in va hijo tushunchalari (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	4
MT3	Taslim hodisasi qo‘llanilgan baytlar tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	4
MT4	Ramal bahrining musamman vaznlari tahlili (Lutfiy she’rlari asosida).	4
M3	Musta’mal bahrlar. Bir xil asliy ruknlardan tarkib topgan bahrlar. Ramal bahri	2
S3	Ramal bahri, uning musamman va musaddas ruknli vaznlari	2
MT5	Ramal bahrining musamman vaznlari tahlili (Alisher Navoiy she’rlari asosida).	4
MT6	Hazaj bahrining musamman vaznlari tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	4
MT7	Hazaj bahrining musaddas vaznlari tahlili (Ogahiy she’rlari asosida).	4
MT8	Rajaz bahri vaznlari tahlili (Furqat she’rlari misolida)	4
M4	Turli asliy ruknlar va ularning tarmoqlaridan tarkib topgan bahrlar. Sari’ va xafif bahrlari	2
S4	G‘azal va uning turlari. Qasida, mustazod.	2
MT9	Alisher Navoiy “Xamsa”sining vazn xususiyatlari.	4
MT10	Ruboiy vaznlari tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	4
MT11	Tuyuq janri tahlili (Lutfiy tuyuqlari misolida).	6
MT12	Tuyuq janri tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	6
M5	Mumtoz adabiyotda adabiy turlar va she’r nav’lari	2
S5	Kichik lirik janrlar tasnifi	2
MT13	Qit’a janri tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	6
MT14	Chiston tahlili (Alisher Navoiy chistonlari asosida).	6
MT15	Fard janri tahlili (Alisher Navoiy fardlari asosida)	6
M6	Ilmi qofiya haqida ma’lumot	2
S6	Badiiy sanatlar tasnifi. Lafziy san’atlar.	2
MT16	Muxammas janri tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	6
M7	Mumtoz adabiyotda kichik lirik janrlar	2
S7	Ma’naviy va mushtarak san’atlar	2
MT17	Qofiya, radif va hojib qo‘llangan baytlar tahlili.	6
M8	Mumtoz adabiyot musammat turlari	2
S8	Kichik lirik janrlar	2
MT18	Lafziy san’atlar. Mumtoz adabiyotda qofiya turlariga namunalar topish	6
	Oraliq nazorat
	Yakuniy nazorat
	Jami:	120

5. 
   Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish mezonlari
   

Talabalar bilimlarini nazorat qilish va baholash talabaning faolligi, oraliq nazorat, yakuniy nazorat hamda mustaqil ta’limni baholash orqali amalga oshiriladi.
Mustaqil ta’limni baholash – bu talabalarning jamoaviy yoki yakka tartibda berilgan mavzularni, amaliy loyihalarni bajarishlari orqali amalga oshiriladi. Bunda har bir talabaga yakka tartibda bajariladigan loyiha beriladi. Talaba berilgan loyihaning maqsad va vazifalarini, mohiyatini tushungan holda qo‘yilgan masalani o‘rganib, izlanishlar olib boradi. Olingan natijalarni tahlil qilib, xulosalari bilan taqdimotlar tayyorlab himoya qiladi. Fan dasturida loyihalarning soni, mavzusi, mazmuni bajarish usullari va topshirish muddatlari to’liq ochib beriladi. Umumiy baholashning 50 foizi.

	Mustaqil ta’lim topshiriqlarini bajarish tartibi:
	1-semestr
№	Mavzular	Mustaqil ish boʻyicha topshiriq	Muddat	Soat
MT1	“Aruz va mumtoz poetikaga kirish” fanining maqsad va vazifalari.	Fanning maqsad va vazifalari bo‘yicha referat tayyorlash	Yakuniyga qadar	4
MT2	Bo‘g‘in va hijo tushunchalari (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz ijodkorlar she’rlarini hijolarga ajratish	Yakuniyga qadar	4
MT3	Taslim hodisasi qo‘llanilgan baytlar tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz ijodkorlar she’rlaridan taslim hodisasini aniqlash	Yakuniyga qadar	4
MT4	Ramal bahrining musamman vaznlari tahlili (Lutfiy she’rlari asosida).	Lutfiy she’rlari vaznini aniqlash	Yakuniyga qadar	4
MT5	Ramal bahrining musamman vaznlari tahlili (Alisher Navoiy she’rlari asosida).	Alisher Navoiy she’rlari vaznini aniqlash	Yakuniyga qadar	4
MT6	Hazaj bahrining musamman vaznlari tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida hazaj bahriga oid she’rlarni topib yod olish	Yakuniyga qadar	4
MT7	Hazaj bahrining musaddas vaznlari tahlili (Ogahiy she’rlari asosida).	Ogahiy she’rlari asosida hazaj bahriga oid she’rlarni topib yod olish	Yakuniyga qadar	4
MT8	Rajaz bahri vaznlari tahlili (Furqat she’rlari misolida)	Furqat she’rlarini vaznini topib yod olish	Yakuniyga qadar	4
MT9	Alisher Navoiy “Xamsa”sining vazn xususiyatlari.	Navoiyning “Xamsa” asarini vazni asosida ma’lumot tayyorlash	Yakuniyga qadar	4
MT10	Ruboiy vaznlari tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz ijodkorlarda ruboiy janrini tahlili	Yakuniyga qadar	4
MT11	Tuyuq janri tahlili (Lutfiy tuyuqlari misolida).	Lutfiy tuyuqlarining tahlili	Yakuniyga qadar	6
MT12	Tuyuq janri tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz adabiyotda tuyuq janri tahlili	Yakuniyga qadar	6
MT13	Qit’a janri tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz adabiyotda qit’a tahlili	Yakuniyga qadar	6
MT14	Chiston tahlili (Alisher Navoiy chistonlari asosida).	Alisher Navoiy chistonlari tahlilini tayyorlash	Yakuniyga qadar	6
MT15	Fard janri tahlili (Alisher Navoiy fardlari asosida)	Alisher Alisher fardlari tahlili	Yakuniyga qadar	6
MT16	Muxammas janri tahlili (Mumtoz ijodkorlar she’rlari asosida).	Mumtoz ijodkorlarda muxammaslar tahlili	Yakuniyga qadar	6
MT17	Qofiya, radif va hojib qo‘llangan baytlar tahlili.	Mumtoz g‘azallar tahlili	Yakuniyga qadar	6
MT18	Lafziy san’atlar. Mumtoz adabiyotda qofiya turlariga namunalar topish	Mumtoz g‘azallarda she’riy san’atlarni tahlil qilish	Yakuniyga qadar	6
	Jami:			88

• 
  Oraliq baholash - bu professor-o‘qituvchi tomonidan talabaning modulning birinchi qismi bo‘yicha olgan bilimlari va amaliy ko‘nikmalarini baholashning muhim bosqichi bo‘lib, kelajakda shu fan bo‘yicha o‘zlashtirishni prognoz qilish ko‘rsatkichidir. Oraliq nazoratda talabalar bilimini baholash yozma ish orqali amalga oshiriladi. Talaba oraliq nazoratdan o‘tmagan taqdirda unga yana 1 marta qayta topshirish imkoni beriladi Umumiy baholashning 20 foizi.
  
• 
  Yakuniy baholash - bu professor-o‘qituvchi tomonidan talabaning kurs bo‘yicha olgan bilimlari va amaliy ko‘nikmalarini baholashning umumlashtiruvchi bosqichi hisoblanadi. Yakuniy nazorat yozma ish shaklida o‘tkaziladi. Umumiy baholashning 30 foizi.
  

Baholash, oraliq va yakuniy nazorat topshiriqlari (vazifalari) kurs professor – o‘qituvchilari tomonidan ishlab chiqiladi, oldindan moderatsiyadan o‘tkaziladi va kafedra mudiri tomonidan tasdiqlanadi.
Nazorat turlarini o‘tkazish bo‘yicha tuzilgan topshiriqlarning mazmuni talabaning o‘zlashtirishini xolis, shaffof va aniq baholashga imkon berishi kerak.
Talaba akademik huquqbuzarlikka olib keladigan har qanday harakatlarga yo‘l qo‘ymasligi kerak. Masalan, plagiat, o‘zaro kelishib olish, natijalarni qalbakilashtirish, imtihon jarayonida qoidabuzarlik, ya’ni konspekt va shpargakalardan, telefon va boshqa aloqa vositalaridan foydalanishi, imtihon olinadigan xonaning ichida yoki tashqarisida boshqalar bilan muloqot qilishi ta’qiqlanadi. Bunda aybdor talabalar nazorat yoki imtihon jarayonidan chetlashtiriladi to‘plagan bali yoki bahosi nolga aylantiriladi.
Fan (kurs) xususiyatlaridan kelib chiqib baholash va nazorat qilish mezonlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilishi mumkin.

IV. O‘QUV ADABIYOTLARI VA AXBOROT MANBALARI
Asosiy adabiyotlar

1. 
   Yusupova D. Aruz va mumtoz poetikaga kirish. Darslik. -T.: Turon-iqbol, 2022.
   
2. 
   Yusupova D. Aruz vazni qoidalari va mumtoz poetika asoslari. – T.: TA’LIM-MEDIA, 2019.
   
3. 
   Is’hoqov Yo. So‘z san’ati so‘zligi. – T.: O‘zbekiston, 2014.
   
4. 
   Boltaboyev H. Sharq mumtoz poetikasi. – T.: O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi, 2008.
   
5. 
   Nosirov O., Jamolov S., Ziyoviddinov M. O‘zbek klassik she’riyati janrlari. – T.: O‘qituvchi, 1979.
   
6. 
   Hojiahmedov A. Mumtoz badiiyat malohati. – T.: Sharq, 1999.
   
7. 
   Hojiahmedov A. Aruz nazariyasi asoslari. – T.: Akademnashr, 2018.
   
8. 
   Hamroyeva O. Temuriylar davridagi poetikaga doir risolalarda qofiya ilmining qiyosiy tahlili. -T., 2022.
   
9. 
   Hamroyeva O. Mumtoz qofiya asoslari. -T.: 2022.
   

Qo‘shimcha adabiyotlar

1. 
   Is’hoqov Yo. Navoiy poetikasi. – T.: Fan, 1983.
   
2. 
   Rustamov A. Navoiyning badiiy mahorati. T.: Adabiyot va san’at, 1979.
   
3. 
   Hojiahmedov A. O‘zbek aruzi lug‘ati. – T.: Sharq, 1998.
   
4. 
   Quronov D., Mamajonov Z., Sheralieva M. Adabiyotshunoslik lug‘ati. – Toshkent: Akademnashr, 2013. – 406 b.
   

Internet saytlari

1. 
   www.academia.edu
   
2. 
   www.alishernavoiy.uz
   
3. 
   www.e-adabiyot.uz
   
4. 
   www.kutubxona.uz
   
5. 
   www.literarytheory.narod.ru
   
6. 
   www.literature.uz
   
7. 
   www.natlib.uz
   
8. 
   www.online.navoiy-uni.uz
   
9. 
   www.researchgate.net
   
10. 
    www.scholar.google.com
    
11. 
    www.scopus.com
    
12. 
    www.wikipedia.org
    
13. 
    www.ziyonet.uz