Narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin tibbi məqsədlərlə istifadə edilməsi qaydasının və şərtlərinin, habelə narkomanlıq xəstəliyinə düçar olan şəxslər

QAYDASI
I. ÜMUMİ MÜDDƏALAR
1. Bu Qayda “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2005-ci il 9 avqust tarixli 280 nömrəli Fərmanına əsasən hazırlanmışdır və narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin tibbi məqsədlərlə istifadə edilməsi qaydasını və şərtlərini, habelə narkomanlıq xəstəliyinə düçar olan şəxslər barəsində tibbi tədbirlərin tətbiq edilməsi qaydasını müəyyən edir.

2. Müalicə-profilaktika müəssisələrində narkotik dərman preparatları yalnız müalicə həkimləri tərəfindən xəstəlik tarixində preparatın adı, dozası, miqdarı, təyin olunma tarixi və vaxtı göstərilməklə təyin edilir.

3. Narkotik dərman preparatlarının inyeksiya olunma əməliyyatı anestezist və palata tibb bacıları tərəfindən həkimin (həkim-anestezioloqun) və ya onların saxlanılması və uçotu üçün məsul olan tibb bacısının iştirakı ilə yerinə yetirilir. Bu barədə xəstəlik tarixi vərəqində müvafiq qeydiyyat aparılır.

4. Axşam və gecə növbələri zamanı təxirəsalınmaz tibbi yardım göstərmək məqsədilə narkotik dərman preparatları növbətçi həkim tərəfindən təyin edilir və təyinat onun iştirakı ilə növbətçi tibb bacısı tərəfindən yerinə yetirilir. Bu barədə xəstəlik tarixində müvafiq qaydada qeydiyyat aparılır.

5. Anestezioloji-reanimatoloji xidmətdə hemodinamikaya, tənəffüsə daimi nəzarət və onların korreksiya olunması mümkün olan hallarda narkotik dərman preparatlarından narkozaparma və ya narkotik yuxu vəziyyəti yaratmaq məqsədilə istifadə edildikdə, preparatların dozası fərdi qaydada müəyyən edilir və bu halda onların işlədilən miqdarı farmakopiya ilə müəyyən edilmiş birdəfəlik və sutkalıq dozadan artıq ola bilər.

6. Hemodinamikaya və tənəffüsə daimi nəzarətin və onların korreksiyasının (idarə olunan hipo və hipertoniya, süni tənəffüs) mümkün olmadığı bütün hallarda narkotik dərman preparatlarının farmakopiya ilə müəyyən edilmiş birdəfəlik və sutkalıq dozadan artıq miqdarda işlədilməsi yolverilməzdir.

7. Stasionarı olmayan müalicə-profilaktika müəssisələrində (poliklinikalar, təcili yardım stansiyaları) narkotik dərman preparatları xüsusi hallarda (təxirəsalınmaz tibbi yardım göstərilməsinə ehtiyac olduqda) müalicə həkimləri tərəfindən təyin edilir və təyinat onların iştirakı ilə tibb bacıları tərəfindən yerinə yetirilir. Daimi ağrı sindromundan əziyyət çəkən xəstəyə (onkoloji xəstəliklərin son mərhələlərində, fontom sindromu zamanı və digər hallarda) adi ağrıkəsici preparatların təsiri olmadıqda, narkotik dərman preparatları müəyyən edilmiş resept blankları vasitəsilə təyin edilə bilər və xəstə ev şəraitində həmin dərman preparatlarını qəbul edə bilər.

8. Narkotik dərman preparatlarından müəyyən müddət istifadə etdikdən sonra gözlənilən nəticə əldə edilmədikdə (xəstədə ağrı sindromunu aradan götürmək mümkün olmadıqda), təyin edilmiş doza müalicə həkimi və şöbə müdiri tərəfindən tibbi sənədlərdə müvafiq əsaslandırılmış qeydlər aparılmaqla, 2-3 dəfə artırıla bilər.

9. Müstəsna hallarda narkotik dərman preparatlarını uzun müddət qəbul edən xəstələr (4-cü mərhələdə olan onkoloji xəstələr, kəskin fontom ağrıları) narkotik vasitələrə qarşı vərdiş hallarının meydana gəlməsi ilə əlaqədar dozanın artırılmasına ehtiyac duyurlar. Bu zaman həkim-məsləhət komissiyası tərəfindən xəstə tam müayinədən keçirilir, narkotik dərman preparatının dozasının artırılmasına həqiqətən ehtiyac olduğu müəyyənləşdirilir və preparatın dozasının tələb olunan miqdara qədər artırılması barədə tibbi sənədlərdə müvafiq qeydiyyat aparılır. Həkim-məsləhət komissiyası tərəfindən narkotik maddələrin də xəstə tərəfindən qəbul edildiyinə mütəmadi nəzarət həyata keçirilir.

10. Tibbi məqsədlərlə fiziki şəxslərə narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin buraxılması belə fəaliyyət növünə lisenziyası (xüsusi razılığı) olan apteklər və müalicə-profilaktika müəssisələri tərəfindən həyata keçirilir.

11. Narkotik dərman preparatları tibbi məqsədlərlə aşağıdakı hallarda istifadə edilir:

adi ağrıkəsici dərman preparatının təsirinin az olduğu və tam olmadığı hallarda güclü ağrı sindromunu aradan qaldırmaq məqsədilə;

cərrahi əməliyyatlardan əvvəl premidikasiya məqsədilə;

cərrahi əməliyyatlar vaxtı anesteziyanın komponenti kimi;

cərrahi əməliyyatlardan sonra ağrısızlaşdırmaq məqsədilə;

anafilaktik reaksiyaları aradan qaldırmaq məqsədilə;

narkomanlıq xəstəliyinə düçar olmuş xəstələrin müalicəsində terapevtik vasitə kimi ancaq dövlət narkoloji-tibb müəssisələrində;

eksperimental tədqiqatlar zamanı hər hansı bir patologiyanın modelləşdirilməsi, təcrübələrin həyata keçirilməsi məqsədilə.

12. Psixotrop maddələrdən tibbi məqsədlərlə mərkəzi sinir sisteminin, şüurun müxtəlif formalı və gedişli funksional, üzvi dəyişiklikləri müşahidə edilən hallarda profilaktik, müalicəvi vasitə kimi istifadə olunur.