«Научный импульс» апреля, 02 1784 maktabgacha yoshdagi bolalarga ta'lim berishda kompetensiyaviy yondoshuv altibayeva Gulbaxor Majitovna

часть
3
 
«
Научный импульс
»
апреля 
, 202
3 
1785 
odamlar bilan o'zaro munosabatlarining konustruktiv usullari va vositalariga ega bo'lishini 
taqoza qiladi ,muloqat qilish va yuzaga kelgan o'yin bilish maiyishiy va ijodiy vazifalarini 
muvaffaqiyatli hal qilish qobiliyati. Bu kompetensiyaga nutqni rivojlantirish ham kiradi. 
Nutq bolaning kognitiv va ijtimoiy rivojlanishi hamda dunyoni bilishi uchun vositadir. 
Mazmunga boy va rag'lantirubchi ta'lim muhitida bolalar og'zaki va yozma muloqat 
ko'nikmalarini rivojlantiradilar ,bu ularga o'zlariga ishonishga, boshqalar bilan 
munosablatlarni o'rnatishga ,dunyo haqidagi tushunchalarni shakillantirishga, 
mashg'lutolarda ishtirok etishga va loyiha ishlarini jamoa bo'lib bajarishga yordam beradi 
bolalar kattalar va boshqa bolalar tomonidan tushinilishlari uchun o'zlarini namoyon
etishlari mumkin.Ular aytilganlarni tushinish uchun tinglaydilar va kuzatadilar ; savol va 
topshiriqlarni eshitadilar va shunga mos javob berishadi.Ular nutqni ayniqsa o'qish ish va 
yozishni o'z ichiga olgan mashg'ulotlarga ijobiy qarashadi.Ular nutqning turli shakl va 
funksiyalarini biladilar, ulardan foydalanadilar va kerak bo'lganida ularni turli xil muloqat 
holatlarida moslashtiradilar.
Bu kompetensiya shuningdek ,axborot olish uchun turli xil aloqa vositalari va 
kanallardan mustaqil foydalinish qobiliyatini o'z ichiga oladi; ta'lim olishi va rivojlanishida 
foydalanish uchun kerakli ma'lumotlarni, qidirish , tahlil qilish va tanlash, ularni tartibga 
solish, o'zgartirish, saqlash qobilayitini mustahkamlaydi. 
Ijtimoiy kompetensiya-bu bolaning belgilangan tartib va odob-axloq qoidalariga 
rioya qilgan holada tengdoshlari va kattalar bilan birgalikda ishlash qobiliyati. 
Bolalar boshqalarni hurmat qilishni va ularning aytganlarini hisobga olishni 
o'rganadilar. Guruhlarda samarali ishlash uchun zarur bolgan xulq-atvor qoidalariga amal 
qiladilar muammoli vaziyatlarda ular yoshi individual rivojlanishi hususiyatlariga mos 
ravishda ularni hal qilish haraktlarni amalga oshiradilar .Ular tobora ko'proq o'zlarini
guruxning bir qismi sifatida ko'radilar va o'z huquq va majburiyalari borligini tushinadilar. 
Bolalar boshqalar bilan uyg'unlikda yashashlari mumkin .Ular turli insonlar bilan muloqat 
qilishadi va atrofdagilarning madaniy jihatdan hilma-xilligini tan oladilari va ularga yordam 
beradilar, qo'llab quvvatlay oladilar. 
Shaxsiy kompetensiya "Men kompetensiyasini yaratish". Shaxsiy kompetensiyani 
rivojlantirish orqali bola maktabgacha yoshda shakillanadigan va butun hayoti davomida 
takomillashib boradigan bir qator xususiyatlarini namoyish etadi . Bu kompetensiya 
bolaning o'z-o'ziga g'amxo'lik qilish uchun ma'suliyatni o'z zimmasiga olish qobiliyatini 
hamda kundalik hayotini boshqarish va barqaror sog'lom turmush tarzini amalda qo'llash 
mahoratini o'z ichiga oladi. 
Bolalar hayotida o'z o'rnini biladilar, o'zlarining shuningdek boshqalarning farovonligi 
haqida g'amxo'lik qilishga o'rganadilar. Bola mustaqil va u o'ziga ishonadi o'zining kuchli
va zaif tomonlarini biladi, ularni bartaraf etish ustida ishlay boshlaydi . U o'zining
boshqalardan farqli tomonlarini tushinadi. O'z g'oyalarini ilgari suradi va targ'ib qila oladi; 
o'zi uchunb qaror qabul qilishni o'rganadi. U qanday tanlashni biladi, o'z oldiga maqsadlar

---

Международный
научный
журнал
№
9 
(100),