Navoiy davlat pedagogika instituti kechki ta’lim fizika va astronomiya fakulteti 1-g guruh talabasi Yuldoshova Zilolaning tayyorlagan taqdimoti

Kimyoviy reaksiyaning tezligi reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentrasiyalari ko'paytmasiga tugri proporsionaldir. Kimyo uchun nixoyatda muxim bo'lgan bu koida 1867 yilda Norvegiyalik ikkita olim Guldberg xamda Vaage tomonidan taklif etilgan bo'lib, massalar ta'siri qonuni deyiladi.

• Kimyoviy reaksiyaning tezligi reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentrasiyalari ko'paytmasiga tugri proporsionaldir. Kimyo uchun nixoyatda muxim bo'lgan bu koida 1867 yilda Norvegiyalik ikkita olim Guldberg xamda Vaage tomonidan taklif etilgan bo'lib, massalar ta'siri qonuni deyiladi.
• Bu qonunga muvofiq A+B = C reaksiyasi uchun V=K.[A][B] bo'ladi. Bu yerda V- reaksiyaning tezligi (kuzatilgan tezlik), [A] va [B] reaksiyaga kirishayotgan A va B moddalarning mol/l bilan ifodalangan konsentrasiyasi, K tezlik konstantasi. Agar A=V=1 bulsa, V=K bo'ladi. Demak, K- reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentrasiyalari birga teng bo'lgandagi tezlik, ya'ni solishtirma tezlikdir. K ning kiymati reagentlarning, ya'ni reaksiyaga kirishayotgan moddalarning tabiatiga, temperaturaga va katalizatorga bog'liq bo'lib, konsentrasiyaga bog'liq emas. Reaksiyaning tezliklari K ning kiymati bilan takkoslanadi.

Reaksiya tezligini uzgartiradigan lekin reaksiya natijasida kimyoviy jixatdan uzgarmaydigan modda katalizator deb, katalizator ishtirokida reaksiya tezligining uzgarishi esa kataliz deyiladi. Kataliz gomogen va geterogan bo'lishi mumkin. Reaksiyaga kirishuvchi moddalar va katalizator bir xil fazada (gaz xolida yoki eritmada) bulsa gomogen kataliz deyiladi.

Barcha kimyoviy reaksiyalarni umuman ikki turga bo'lish mumkin:

• Barcha kimyoviy reaksiyalarni umuman ikki turga bo'lish mumkin:
• Bir yo'nalishda boradigan kaytmas reaksiyalar
• Qaytar reaksiyalar.
• Qaytmas reaksiyalarda odatda tenglik ishorasi kuyiladi. masalan:

Zn+H2SO4 = ZnSO4 + H2

• Qaytar reaksiyalarda, tenglik ishorasi urniga bir-biriga karama-karshi strelkalar kuyiladi. Masalan:

H2 + J2 2HJ

• Kimyoviy muvozanatga kuyidagi parametrlar ta'sir etadi:
• Reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentrasiyasi. 2) temperatura.

3) bosim (gazsimon moddalar bulsa).

E’tiboringiz uchun rahmat!