Navoiy davlat pedagogika instituti

Borliqni idrok etish

Borliqni idrok etish o'quvchilarning estetik didini, mazkur sohaga
doir tushunchalari, tasawur va xotiralarini o‘stirishda muhim rol
o‘ynaydi. Borliqni idrok etish mashg‘ulotlari odatda mavzuli
kompozitsiyalarni bajarishdan oldin o‘tkaziladi. Bunda mavzuga oid
kompozitsiyaga tegishli muhim obyektlami yaxshilab kuzatadilar.
Dasturda borliqni idrok etish mashg‘uloti uchun maxsus o‘quv
soatlari ham ajratilgan. O’qituvchi o‘z imkoniyati va sharoitidan kelib
chiqib, darsni suhbat tarzida yoki amaliy mashg‘ulot bilan qo‘shib
o‘tkazishi mumkin.

Tabiat qo‘yniga qilingan sayohat tarzidagi mashg‘ulotlar
jarayonida 0‘quvchilar ayrim obyektlarning xomaki rasmini oddiy
qalamda yoki bo‘yoqda ishlashlari mumkin. Mavzuli kompozitsiyalar
ishlashda esa ana shu xomaki rasmlardan ham foydalaniladi.
Borliqni to'laqonli idrok etish, tevarak-atrofni, hayotdagi voqea va
hodisalarai bevosita kuzatish asosida olingan taassurotlar, tushunchalar
hamda atrof-muhitga nisbatan estetik munosabatda bo‘lish singarilar
bilan bog‘liqdir.Boshlang’ich sinflarda bolalar o‘simliklar, hayvonlar, qushlar,
baliqlami kuzatadilar, tabiatning turli fasllardagi ko‘rinishlari, kayfiyati
(quvonchli, g‘amgin, o‘ychan va hokazo) haqida tasawurga ega
boMadilar va ulami tasvirlaydilar. BoshIang‘ich sinflarda borliq haqida
suhbatlar o'tkazish o‘quvchilarga hayotdagi ba’zi bir hodisalarai
kengroq bilib olishlariga yordam beradi. Narsaiaming shakli, tuzilishi,
rangi kabilami ma’lum miqdorda tahlil qilish va umumlashtirishdek
muhim sifatlami o‘stirishga imkon yaratadi.