Navoiy shahar

www.sadikov.uz Telegram: @Ochiq_dars

Mavzu:To’g’ri to’rtburchak va kvadrat yuzini
topishga doir masalalar yechish
Darsning maqsadi: a) O’quvchilarga to’g’ri to’rburchak va kvadrat
yuzini topish formulalarini turli xil
masalalarda qo’llash usullarrini o’rgatish
b) O’quvchilar hamkorlik bilan berilga
topishiriqlarni inoqlik bilan bajarishlarini
o’rgatish.

3. 
   O’quvchilarga to’g’ri to’rburchak va kvadrat yuzi haqida olgan bilimlarni rivojlantirish va mustaqil holda masalar yechishni o’rgatish.
   

Dars tipi: mustahkamlovchi
Dars uslubi: interfaol
Dars usuli: kichik guruhlarda ish olib boorish
Dars jihozi: darslik, formulalar, kadaskoplar

Dars xaritasi

1. 
   Tashliy qism 3 – minut
   
2. 
   Guruh nomni qoyib olish 5 – minut
   
3. 
   Doskada masalar yechish 10 – minut
   
4. 
   Chaqqon bilimdon o’quvchini kuzatish 5 – minut
   
5. 
   O’quvchi bilimini sinovshi test 10 minut
   
6. 
   Mustahkamlash 3 – minut
   
7. 
   Baholash 2 – minut
   
8. 
   Uyga vazifa 2 – minut
   

Bugungi dars interfaol usulida amalga oshiriladi, ya’ni kichik
guruhlarda ishlash asosida olib boriladi.
O’quchilar siz to’g’ri to’rtburchaklar va kvadrat yuzi haqida qanday ma’lumotga ega ekanligimizni bugungi musobaqa darsida bilib olamiz.
Qo’lingizga berilgan misollarni javoblarini topib lotin alifbosidagi harflar yordamida har bir guruh nomini aniqlab olamiz.

1. 
   4² – 4 = 1. 2⁴ + 3 =
   
2. 
   3³ + 1 = 2. (18 – 13)² =
   
3. 
   4³ : 2⁴ – 2 = 3. (36 – 32)² +1=
   

4. (2 + 3)² – 5 = 4. 3³ – 2³ =
5. 5² – 2³ = 5. 2⁵ – 3 ∙ 10 =
6. 6² – 2³ = 6. 3³ – 7 =
7. (11² + 10²): 221= 7. 3⁵ – 226 =
8. 3² + 1 = 8. (42 – 39)³ + 1 =
9. (2³ + 1) : 3² =
10. 3³ – 17 =
1. (5³ – 5²): 10 =
2. (3⁴ + 3): 2² =
3. (3³ + 3): 30 =
4. 2⁵ – 29 =
5. 2⁶ – 47 =
6. 3⁵ – 242 =
7. 2⁶ – 3² ∙ 5 =

Bu misollar yechimidan uchburchak, to’rtbuurcha va kvadrat so’zlari kelib chiqadi. Bu har bir guruhning nomi deb hisoblaymiz.

Kadarkopda har bir guruh uchun 2 tagan masala beriladi va har bir guruh yechgan masalasi doskada izohlaydi.

∆ To’g’ri to’rburchakning eni 13 dm 5 sm, bo’yi esa enidan 3 marta

uzun bo’lsa, uning yuzini toping.

Yechish: S = ab, b = 13dm 5sm = 135 sm

a = 3b= 135 ∙ 3 = 405 sm
S = 135 ∙ 405 = 54675 (sm²) Javob: S = 54675 sm²

 To’g’ri to’rtburchakning bo’yi 32 dm 9 sm, eni esa bo’yidan 22 sm qisqa bo’lsa, uning yuzini toping.

Yechish: S = ab, b = 32dm 9sm = 329 sm
a = b – 22 = 329 – 22 = 307 sm
S = 329 ∙ 307 = 101003 (sm²) Javob: S = 101003 sm²


To’g’ri to’rtburchakning eni 45dm 8sm, boyi enidan 2 marta uzun bo’lsa, uning yuzini toping.
Yechish: S = ab, b = 48dm 8sm = 488 sm
a = 2b = 488 ∙ 2 = 976 sm
S = 488 ∙ 976 = 476288 (sm²) Javob: S = 476288 sm²

∆ To’g’ri to’rtburchakning tomonlari 16 sm va 9 sm bo’lsa, shu to’g’ri to’rtburchak yuziga teng bo’lgan kvadrat tomonini toping.

Yechish: S = ab a = 16 sm b = 9 sm
S = 16 ∙ 9 = 144 (sm²)
a² = 144
a ∙ a = 12 ∙ 12
a = 12 (sm ) Javob: a = 12 sm

 To’g’ri to’rtburchakning qo’shni tomonlari uzunliklar yig’indisi 1m ga teng. Uning bir tomoni ikkinchisidan 20 sm uzun. Shu to’g’ri to’rtburchakning yuzi toping.

Yechish: a + b = 100sm
a = b + 20
b + 20 + b = 100
2b + 20 = 100
2b = 80
b = 40 sm a = 60 sm
S = ab = 40 ∙ 60 = 2400 (sm²) Javob: S = 2400 sm²


To’g’ri to’rtburchakning tomonlari uzunliklari 14 sm va 18 sm ga teng. Perimetri shu to’g’ri to’rburchak perimetriga teng bo’lgan kvadratning yuzini toping.
Yechish: P = 2 ∙ (a + b)
P = 2 ∙ (14+18) = 64 (sm)
4a = 64
a = 16
S = a² = 16² = 256 (sm²) Javob: S = 256 sm²

Har bir guruh bittadan o’quvchi chiqib stol ustida qo’yilgan bir nechta formulalardan o’zida o’tilgan mavzularga xos formulalarni tanlaydi va ularni izohlaydi.

O’quvchilar bilimini sinovchi test.