Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 49 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
birləşdirmək  haqqında  Ermənistanın  1  dekabr  1989-cu  il    tarixli  qərarını  ləğv 
etdirməyə  nail  ola  bilməmişdi  (bəlkə  də  nail  olmaq  istəməmişdi).  Elə  ki, 
Azərbaycan  öz  konstitusiyası  çərçivəsində  DQMV-ni  ləğv  etdi,  mərkəz  dərhal 
Azərbaycanla Ermənistana eyni təkliflə müraciət etdi.  
Digər  tərəfdən,  Dövlət  Şurası  Dağlıq  Qarabağ  orqanlarının  1988-ci  ilin 
fevralından  başlayaraq  Vilayətin  statusunu  dəyişdirən  antikonstitusiya  aktlarını 
ləğv  etməyi  tələb  etməmiş  və  hətta  bu  məsələyə  əsla  toxunmamışdı.  Bu  əslində  
Dağlıq  Qarabağın  Azərbaycan  tərkibindən  çıxması  haqqında  qanuna  zidd  aktlar 
qəbul etmiş Vilayət rəhbərlərinə havadarlıq, onların separatizmini və məsuliyyətini 
ört-basdır etmək idi.  
SSRĐ rəhbərliyinin Dağlıq Qarabağ haqqında qərarlarının əksəriyyəti belə bir 
qəpiyə dəyməz qərarlar idi.  
SSRĐ rəhbərliyinin prinsipsizliyi, qətiyyətsizliyi sayəsində Ermənistan Dağlıq 
Qarabağı de-fakto özünə birləşdirdi. 
«Can  verən  ananın  başı  üstündə  övladlar  qovğa  etməzlər»,  deyib  müdriklər. 
Ancaq  «anamızın  anası»  (Nəbi    Xəzri)  Azərbaycanın  ağır,  ən  faciəli  günlərində 
belə  (hətta  milli  üzüqaralıq  günü  elan  edilməli  Şuşa  faciəsi,  Xocalı  faciəsi 
günlərində!)  «övladların  qovğası»  səngimədi.  Daxili  çəkişmələr  və  didişmələr, 
hakimiyyət  davası  kəskinləşdi.  Firqəbazlıq,  hakimiyyətpərəstlik  ehtirası  coşdu. 
Dərəbəylik yarandı, özbaşınalıq başlandı.  
Elə o zaman, 1991-ci ilin iyulunda Böyük Vətəndaş, böyük yazıçı millət vəkili 
Đsmayıl  Şıxlı  Azərbaycanda  yaranmış  vəziyyəti  son  dərəcə  obyektiv 
qiymətləndirmişdi: 
«…  Yadıma  Prosper  Merimenin  «Tamanqo»  əsəri  düşdü.  Zəncilər  okeanın 
ortasında üsyan edərək ağları qırır və gəmini ələ keçirirlər. Qələbədən sonra aydın 
olur  ki,  gəmini  idarə  etmək  iqtidarında  deyillər.  Bax  məni  məyus  edən  budur. 
Rəsmi daiərələrin, Mərkəzin, irtica qüvvələrinin hücumu bir yandan, Xalq Cəbhəsi 
liderlərinin  çəkişməsi,  ümumən  hərəkat  iştirakçılarının  səviyyəsinin  aşağı  olması, 
qüvvələrin parçalanması da bir yandan, yazıq xalq neyləsin? 

---