Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 61 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
sayıq  olun,  sabah  sizi  də  «qara  siyahıya»  sala  bilərlər,  sabah  sizin    də  çinarlı 
torpaqlar «əzəli erməni torpaqları» sayıla bilər! 
Ermənilərin  mifoloji  təsəvvürlərlə  yaşaması,  özünəvurğunluğu  hələ  çoxdan 
yerə-göyə  sığmır.  1703-cü  il  mayın  27-də  erməni  nümayəndələri  Rusiya 
imperatoru  I  Pyotra  tam  ciddiliklə  yazmışdılar:  «Dünyanın  yaranması  bizim 
ölkədən  başlanmışdır.  Nuhun  gəmisi  Ararat  dağında  dayananda  Nuh  o    gəmidən 
çıxmış  və  dünyayi-aləm  o    gəmidən  yaranmışdır.  Çarlıqların  çoxu  bizim  ölkənin 
tərkibindən  ayrılmışdır.  (gör-a!  –  T.K.).  Bizim  dövlətimiz  bütün  dövlətlərdən 
qədimdir (gör-a! – T.K.), bütün dövlətlərin açarı bizim əlimizdədir».
36 
 
Biz  bilmirik  bu  məktub  I  Pyotru  heyrətə  gətirib,  ya  yox.  Bəlli  olan  odur  ki,  
belə məktublar ermənilərin çar sarayına ayaq açmalarında rol az oynamamışdır.  
Maraqlıdır,  görəsən  nə  əcəb  erməni  diplomatları  27  may  1703-cü  il  tarixli 
məktubu BMT-yə göndərərək tələb etmirlər ki, ermənilərin bəşəriyyətin taleyində 
oynadıqları «tarixi rolu» BMT öz emblemasında əks etdirib əbədiləşdirsin və həm 
də xan çinarı olan bütün əraziləri müqəddəs  və əzəli erməni ərazisi elan etsin?! 
Ümumiyyətlə  desək,  erməni  müəllifləri  tarixlərini  qədimləşdirmək  üzrə 
rekordsmen  sayıla  bilərlər.  Məsələn,  Z.Balayana  görə,  Yerevan  şəhəri  4  minillik 
yaşı  olan  Vavilon  şəhərinin,  yaxud  bünövrəsi  e.  ə.  VIII  əsrdə  qoyulmuş  Roma  
şəhərinin həmyaşıdıdır. 
Halbuki  görkəmli  mütəxəssis  V.V.Bartoldun  yazdığı  kimi,    «Đrəvan  Teymur 
dövründə  bir  kənd  kimi  salınmış,  yalnız  Şah  Đsmayıl  dövründə  şəhər  olmuş  və  o 
zaman da indiki adını almışdır».
37 
 
Ermənilərin  məskunlaşdığı  ərazi  e.  ə.  520-ci ilin axırlarında Đran  Əhəmənilər 
dövləti    tərəfindən  işğal  edilir.  E.ə.  IV  əsrin  axırlarında  Makedoniyalı  Đsgəndər 
Əhəminilər  dövlətini  məğlub  etdikdən  sonra  gah  müstəqil,  gah  asılı  erməni 
çarlıqları yaranır.  
Amerikan  müəllifləri  Makkartilərin  fikrincə,  müstəqil  erməni  çarlığı    e.  ə.  I 
əsrdə  yaranmışdır.  Onlar  yazmışlar:  «Ermənilərin  erkən  tarixi  haqqında  kifayət 
qədər  dəqiq  məlumat  yoxdur…  Şərqi  Kiçik  Asiyada  olan  müstəqil  erməni  çarlığı 

---