№
|
Mavzuning nomi
|
Mavzuning qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O’qitishni tashkiliy shakli
|
Mustaqil ta’lim
|
1
|
Gazlarni kimyoviy qayta ishlash va ishlatish ; gazning kimyoviy xususiyatlari va reaksiyaga kirish moyilligi
|
Gaz sanoatining dastlabki davrlarida gazdan faqat energiya manbai sifatida foydalanib kelingan. Gaz kimyoviy tomondan qayta ishlash esa fan va texnikaning ulug’vor yutuqlaridan biri hisoblanadi.
|
6
|
N
|
3
|
2
|
Metan gazining oksidlanishidan xosil bo’ladigan boshqa moddalar
|
Metan gazidan faqat metil spirtigina emas, balki kimyo sanoatining asosiy madsulotlaridan biri bo’l-gan ammiak dam olish mumkin.
|
6
|
N,A
|
3
|
3
|
Metanni xlorlash va xlor xosilalaridan foydalanish
|
Metan oddiy sharoitda xlorlanmaydi, metan va xlor reaksiyaga kirishmaydi. Yorug’lik nuri ta’sir etishi bilan reaksiya jadal boradi va amalda zarur bo’lgan mahsulotlar hosil bo’ladi.
|
6
|
N
|
3
|
4
|
Tabiiy gazdan nitron tolasi olish
|
Asetilenning eng muhim reaksiyalaridan biri unga sianli vodorod qo’shilishidir. Bunda poliakrilonitril tolalari, sintetik kauchuk va so’nggi vaqtda plastmassa olishda muhim yarim mahsulot bo’lgan akrenitril birikmasi hosil bo’ladi.
|
6
|
N
|
3
|
5
|
Tabiiy gazdan trubalar va elektr izolyatsiyasi materiallari tayyorlash
|
Polivinilxlorid vinilxloridni perikis katalizatorlari ishtirokida polimerlash mahsulidir. Vinil xlorid turli yullar bilan olinadi. Texnikada esa dixloretan yoki asetilenga xlorli vodorod biriktirish orqali hosil qilinadi.
|
6
|
N,A
|
3
|
6
|
Gazdan kauchuk olish
|
Sintetik kauchuk o’zining bir qator afzalliklari bilan, lozim darajada arzon bo’lgach borabora tabiiy kauchukni xalq xo’jaligidan qisib chiqaraveradi.
|
6
|
N
|
3
|
7
|
Tabiy gazning kimyoviy tarkibi va ularning ishlatilishi
|
Metan-SN4. Metan tabiiy gazlar va neft bilan birga chiqadigan gazning asosiy qismini tashkil qilib, sanoatda va turmushda keng ko’lamda ishlatiladi. Metan yaxshi yonadi va yonganda (8560 kkal/m 3) issiqlik chiqadi. Shu sababli u yoqilg’i sifatida ham ishlatiladi.
|
6
|
N
|
3
|
8
|
Gazlarni galogenlash.
|
Alkanlarni galogenlash jarayoni radikal zanjir reaksiyasiga mansubdir. Galogenlashning uch turi mavjud:
Termik.
Fotokimyoviy.
Initsirlangan.
|
6
|
N
|
3
|
9
|
Fenollar ularing olinishi, kimyoviy xossalari va sanoatda ishlatilishi
|
Benzol halqasini tashkil etgan uglerod atomlarida gidroksil gruppa saqlagan birikmalar fenollar deyiladi. Fenollar gidroksil gruppa soniga qarab, bir atomli, ikki atomli va uch atomli fenollarga bo’linadi
|
6
|
N, A
|
3
|
10
|
Ammiak ishlab chikarish
|
Azot tabiatda erkin holda va birikmalar shaklida bo’ladi. Azotning asosiy qismi atmasferada ( massa bo’yicha 75,6%) erkin holda bo’ladi. Birikmalar shaklida esa yer po’stlog’ining 0,4 % ni ( massa bo’yicha) azot tashkil etadi.
|
6
|
N
|
3
|
11
|
Propilenni qayta ishlash texnologiyasi, propanni degidrogenizatsiya etib propilenni olish, akrilonirilni sintez qilish, izoefirlarni sintez qilish.
|
Propilen oksidi olishning turli usullari: Hozirda propilen oksidi xlorgidrin usuli bilan olinmoqda. Ushbu usul bo’yicha jarayon etilen oksidi olish kabi olib boriladi. Propilenni to’g’ridan-to’g’ri oksidlab propilen oksidi olish jadal sur’atlar bilan ishlab chiqilyapti.
|
6
|
N
|
3
|
|
12
|
Aldegidlarni ishlab chikarish. Formaldegid va formalin ishlab chikarish. Asetaldegid ishlab chikarish
|
Formaldegid oddiy sharoitda rangsiz gaz, o’tkir qo’lansa hidli, - 210S da qaynaydi, suvda eriydi, 40 % li eritmasi “ formalin ” deb ataladi. Formaldegidning suvli eritmasi maxsus asbobda haydalganda, bug’langan formaldegid sovitkich orqali o’tib polimerga aylanadi. Bunday polimerni polioksimetilen – paraformaldegid yoki “ paraform “ deyiladi.
|
6
|
N,A
|
3
|
|
13
|
Sirka kislotasi va angidridini ishlab chikarish va texnologik sxemasi. Sirka kislotasi va angidridini birgalikda ishlab chikarish texnologik sxemasi
|
S i r k a k i s l o t a SN3SOON vinoning bijg’ishidan hosil bo’ladi.U o’simliklarda va hayvonot chiqindilarida sof holda uchraydi. Sanoatda esa, yog’ochni quruq haydab sirka kislota olish mumkin va spirtlarni maxsus fermentlar yordamida (sirka zamburug’lari) achitish bilan olish mumkin.
|
6
|
N
|
3
|
14
|
Tabiiy gazdan asetilen olish
|
Keyingi yillarda plastmassa, sintetik tola va kauchuk sanoatlarining tez sur’atlar bilan rivojlanayotganligi tufayli xalq xo’jaligining shu tarmoqlariga xom ashyo manbalarini topish masalasi muhim bo’lib qoldi.
|
6
|
N
|
3
|
|
15
|
Etilenni qayta ishlash texnologiyasi. Etilen oksidini olish; glikollar va etanolaminlar sintezi, polietilen ishlab chiqarish texnologiyasi.
|
Oksidlanish jarayonini odadda stasional katalizatorda, kamroq - qatlamda ham olib boriladi.
Jarayon pirinsipial texnalogik sxemasi quydagidan iborat: Etilen va xavo tozalagichlardan o’tib aralashtiriladi, issiqlik almashtirgichdan o’tib (u kontakt gazlar issiqligi hisobiga isiydi) reaktorga boradi.
|
6
|
N,A
|
3
|
|
Jami
|
|
90
|
|
45
|
