―neft va gazni qayta ishlash texnologiyasi‖. 1 qism 5321300 – ―neft va neft-gazni qayta ishlash texnologiyasi‖ bakalavr ta‘lim yo‗nalishi uchun darslik

Neft xomashyosi
 
katalizatorlari
 
Faol komponentlar [18 
 
-
 % (mas) ]
 
25 
 
(
 
gidrirlangan fraksiya
 
): 
 
Mo, 
Sulfidlar 
 
va
 
(
oksidlar 
 
Ni,Со) ba‘zida Сr,W,Fe
 
Kislota funksiyali komponet 
 
(
kreking i izomerlash)
 
Al
 
2
O
 
3
, 
seolitlar,alyumosilikatlar 
 
Funksiyaga aloqasi bor funksiya
 
Al
 
2
O
 
3
, 
alyumosilikatlar
 
; kremniy oksidi,titan,
 
sirkoniy,sirkoniy va silikatlari
 

---

344 
Ba‘zi sanoat katalizatorlarining sifat ko‗rsatgichlari 10-jadvalda 
keltirilgan. Ularning ko‗pchiligi yuqori mustahkamlik xossalariga ega bo‗lgan 
mayda granulalar holida ishlab chiqariladi.
АКМ-alyumokobal‘tmolibdenli 
katalizator; 
АНMS-alyumonikel‘ 
molibdenli katalizator kremniy oksidi qo‗shimchasi bilan; GО-70; ТНК-2000 – 
AKM katalizatorlari, benzin va kerosinni gidrotozalash jarayonlarida o‗zlarini 
yaxshi ko‗rsatgan. GKD va AGKD- katalizatorlari o‗zlarini dizel yoqilg‗isini 
gidrotozalash jarayonlarida yaxshi ko‗rsatgan.
8.2–jadvalning ma‘lumotlaridan shunday xulosa qilish mumkinki, faol 
komponentlar bu birinchi har qaysi katalizatorda mavjud bo‗lgan molibden 
oksididir. Uning miqdori 11 dan 16% (mas) gacha o‗zgaradi. Ikkinchi faol 
komponent bo‗lib kobal‘t yoki nikel‘ oksidi hisoblanadi. Odatda bir 
katalizatorda ular birgalikda mavjud bo‗lmaydi. Ularning miqdori 4-4,5% (mas) 
ni tashkil qiladi, ya‘ni molibden-oksididan taxminan 3 marta kam, qolgani esa 
alyuminiy oksidi – 80% (mas) dan ko‗p. Bir qator katalizatorlarda kislotali 
funksiyasini kuchaytirish uchun seolit qo‗shimchasi mavjud bo‗lishi mumkin. 
Hozirgi vaqtda oddiy AKM va ANM lar sanoatda qo‗llanilmaydi, bulardan 
samaraliroq bo‗lgan analoglar bilan almashtiriladi.