Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitetining maktabgacha ta’lim sirtqi yo’nalishi 103-guruh talabasi sabirova yulduzning fanidan mustaqil ishi. Fan o’qituvchisi: jumanova fotima
NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETINING MAKTABGACHA TA’LIM SIRTQI YO’NALISHI 103-GURUH TALABASI SABIROVA YULDUZNING “Bolalarni sahnalashtirish va ijodiy faoliyatga o‘rgatish” FANIDAN MUSTAQIL ISHI. FAN O’QITUVCHISI: Imamova Nilufar.
Mavzu: Sahnalashtirish Faoliyatida bolalarda aktyorlik qobiliyatini rivojlantirish.
Ma'lumki, teatr hayotning ko’rgazmali shaklining badiiy aksi bo’lib, obrazlar orqali dunyoni qabul qilishga asoslanadi. Teatrda ma'no va mazmunnni ifodalashning o'ziga xos vosita, aktyorlar o’yinida paydo bo’ladigan sahna asaridir. Biroq bolalarni asosiy estetik ta’limi sohasida musiqiy-teatr faoliyati eng kam rivojlangan yo’nalish bo’lib qolmoqda. Tabiatga ko’ra, teatr san’ati bolalarning rolli o’yinlariga yaqin,yani bolalar jamoasi faoliyatiga. Bolalar o’yinlari va teatrning eng muhim komponenti rol bo’lib , atrof-muhitni o’rganish va anglashning badiiy aksi. Ushbu jarayonlarni tashkil qilishning shakllaridan biri – o’yin – ya’ni rol ijrosi va aktyorlik.
Ma'lumki, teatr hayotning ko’rgazmali shaklining badiiy aksi bo’lib, obrazlar orqali dunyoni qabul qilishga asoslanadi. Teatrda ma'no va mazmunnni ifodalashning o'ziga xos vosita, aktyorlar o’yinida paydo bo’ladigan sahna asaridir. Biroq bolalarni asosiy estetik ta’limi sohasida musiqiy-teatr faoliyati eng kam rivojlangan yo’nalish bo’lib qolmoqda. Tabiatga ko’ra, teatr san’ati bolalarning rolli o’yinlariga yaqin,yani bolalar jamoasi faoliyatiga. Bolalar o’yinlari va teatrning eng muhim komponenti rol bo’lib , atrof-muhitni o’rganish va anglashning badiiy aksi. Ushbu jarayonlarni tashkil qilishning shakllaridan biri – o’yin – ya’ni rol ijrosi va aktyorlik.
Sahnalashtirish mashg’ulotlarining musiqiy komponenti teatrning taraqqiyoti va ta'limiy salohiyatini kengaytirishdir, emotsional effektni kuchaytirishda bola dunyoni hiss qilishi va kayfiyatiga ta’sir etishi, shuningdek musiqa tilining fikri va hissiyoti, teatrda mimika va jestga qo’shiladi. Bunday holatlarda bolalar sensor-perspektiv analizatorlarining (kuzatuvchi, eshitish, xarakatli) hajmi va miqdori ortadi. Bunday holda bolalarda hissiy-perseptual analizatorlarining soni va hajmi (vizual, eshitish, vosita) ortadi.
Maktabgacha ta’lim tarbiyalanuvchilari “rol oynash”, “qo'shiq aytish” va “raqsga” tushishlarga tabiiy moslashadilar, teatrlashtirilgan va musiqiy sahna ko'rinishlarini qabul qilish orqali bolada katta qiziqish uyg'otib, unda ishtirok etishlari xohish-istagini bildiradi.
Teatr va musiqa ijodiyoti bolalar ehtiyojlarni qondirish bilan muammolardan ozod qiladi, u quvonchli daqiqalar va katta zavqni his qiladi. Rol ijrosidagi matn va musiqiy qo'shiq so'zlari hissiy tizimlar bilan bog'langanligi tufayli,bola matnlar mazmunini tushuna boshlaydi va ijro jarayonida qo'shilishi, sahnaga qarashi, xatto "o'zi" ga ham qarash tajribasini egallashga, uni tuzatishga va uni baholashga o’rganib boradi.
Teatr bolalar bog'chasida bolalarni hissiy va estetik tarbiyalash vositasidir. Teatr faoliyati maktabgacha yoshdagi bolalar uchun har bir ertak yoki adabiy asar doimo axloqiy yo'nalishga (mehribonlik, jasorat, do'stlik va boshqalar) ega bo'lganligi sababli, ijtimoiy xulq-atvor ko'nikmalari tajribasini shakllantirishga imkon beradi. dunyoni nafaqat aqli, balki qalbi bilan ham ifodalaydi va yaxshilik va yomonlikka o'z munosabatini bildiradi. Teatr faoliyati bolaga uyatchanlik, o'ziga ishonchsizlik, uyatchanlikni engishga yordam beradi. Bolalar bog'chasidagi teatr bolani hayotda va odamlarda go'zallikni ko'rishga o'rgatadi, hayotga go'zallik va mehribonlik kiritish istagini uyg'otadi. Shunday qilib, teatr bolaning har tomonlama rivojlanishiga yordam beradi. Jamiyatda ro'y berayotgan o'zgarishlar ta'limda bolalarni maktabga tayyorlash uchun yangi talablarni keltirib chiqarmoqda. Ulardan biri maktabgacha yoshdagi bolalarda ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirishdir.
Teatr bolalar bog'chasida bolalarni hissiy va estetik tarbiyalash vositasidir. Teatr faoliyati maktabgacha yoshdagi bolalar uchun har bir ertak yoki adabiy asar doimo axloqiy yo'nalishga (mehribonlik, jasorat, do'stlik va boshqalar) ega bo'lganligi sababli, ijtimoiy xulq-atvor ko'nikmalari tajribasini shakllantirishga imkon beradi. dunyoni nafaqat aqli, balki qalbi bilan ham ifodalaydi va yaxshilik va yomonlikka o'z munosabatini bildiradi. Teatr faoliyati bolaga uyatchanlik, o'ziga ishonchsizlik, uyatchanlikni engishga yordam beradi. Bolalar bog'chasidagi teatr bolani hayotda va odamlarda go'zallikni ko'rishga o'rgatadi, hayotga go'zallik va mehribonlik kiritish istagini uyg'otadi. Shunday qilib, teatr bolaning har tomonlama rivojlanishiga yordam beradi. Jamiyatda ro'y berayotgan o'zgarishlar ta'limda bolalarni maktabga tayyorlash uchun yangi talablarni keltirib chiqarmoqda. Ulardan biri maktabgacha yoshdagi bolalarda ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirishdir.