Nnt tárepinen joqarı turıwshı shólkemlerge nızamshılıqtı jetilistiriw maydanınan kiritilgen usınıslardıń ulıwma sanın 2021-jılda 1000 taga, 2025-jılda 5000 taga jetkeziliwi kerek

10-temaga)
Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵi Kengesi, xalıq deputatları wálayatlar hám Tashkent qala Keńesleri janındaǵı mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri (NNT) ni hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların qollap-quwatlaw jámiyetlik fondlariga 2021-jılda 16 milliard swm, 2025-jılda 70 milliard swm ajratıladı.
Hár bir mámleket organı janındaǵı jámiyetshilik keńesleri iskerliginde puqaralar ǵayratı menen islengen mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri wákilleriniń sanın (jámi jámiyetshilik keńesleri quramlarına kiritilgen mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri wákilleriniń sanına salıstırǵanda ) 2021-jılda 5 procentke, 2025-jılda 25 procentke jetkiziw rejelestirilip atır.
NNT tárepinen joqarı turıwshı shólkemlerge nızamshılıqtı jetilistiriw maydanınan kiritilgen usınıslardıń ulıwma sanın 2021-jılda 1000 taga, 2025-jılda 5000 taga jetkeziliwi kerek.
Mámleketlik baǵdarlamasında qatnasıw jetip atırǵan NNTlar sanın 2021-jılda 30 taga, 2025-jıldaǵı mámleketlik baǵdarlamasında 50 danege jetkiziw kútilip atır.
NNTlar tárepinen júz qılınıp atırǵan huqıqbuzarliklarni (jámi 2020 -jılda ámelge asırılǵan huqıqbuzarliklar sanına salıstırǵanda ) 2021-jılda 3, 8 procentke, 2025-jılda 19, 2 procentke kemeytiw rejelestirilip atır.
Bıyılǵı jılda Qaraqalpaqstan, Andijan, Qashqadárya, Namangan, Surxondaryo, Tashkent, Ferǵana wálayatları hám Tashkent qalasında “Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri úyleri” shólkemlestiriledi. Olarda jańa islengen, sonıń menen birge, social áhmiyetke iye bolǵan tarawlarda óz iskerligin ámelge asırıp atırǵan NNTlar mut paydalanıw huqıqı tiykarında jaylastırıladı.
Jámiyetshilik palatasına Ádillik ministrligi hám Jaslar jumısları agentligi menen birgelikte Jáhán qayırqomlıq indeksi (The World Giving Index) boyınsha Ózbekstannıń dúnyadaǵı jetekshi mámleketler qatarına kirisiw wazıypası júkletilgen. [1]
Keleshegi ullı mámleket qurıw jolınan jedel odimlab barar ekenbiz, ullı babakolonimiz Ámir Temurdıń qay jerde nızam húkimranlıq qilsa, bulmanda erkinlik boladı, degen o'gitlarini mudami este tutıwımız kerek.
Mısalı qay jerde nızam -qaǵıyda ámeldegi bolsa, onda tártip, rawajlanıw, rawajlanıw boladı. Buǵan baylanıslı ámel etiletuǵın nızam hám qaǵıyda xalıq mápleri, huqıqların inabatqa alıwı kerek. Zero, ǵárezsiz demokratiyalıq huqıqıy mámlekettiń tashkil tabıwı hám rawajlanıwınıń tiykarǵı shárti mámleket hám jámiettiiń siyasiy qurılıs sistemasın belgileytuǵın, puqaralardıń erkinlik hám huqıqların qorǵaw etetuǵın xalıqtıń arnawlı bir tariyxıy tájiriybesi hám qabıl etilgen xalıq aralıq normalarǵa juwap beretuǵın konstitutsiyaning bar ekenligi bolıp tabıladı.
Konstituciyamızda insan faktorı ústin turatuǵın axamiyatga iye. Ásirese, bas qomusimizning 29 -statyasında “Hár kim pikirlew, sóz hám ıqtıqat erkinshegi huqıqına iye. Hár kim ózi qálegen informaciyanı izlew, alıw jáne onı tarqatıw huqıqına iye, ámeldegi konstituciyalıq basqarıw princpına qarsı qaratılǵan informaciya hám nızam menen belgilengen basqa sheklewler bunnan tısqarı bolıp tabıladı. Oylaw jáne onı ańlatıw erkinshegi tek mámleket siri hám basqa sırlarǵa tiyisli bolǵan táǵdirdagina nızam menen shekleniwi múmkin”ligi keltirip ótiledi [2].
Sonday-aq, Sońǵı jıllarda mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutların qollap-quwatlaw, mámleket shólkemleri hám olar ortasında social seriklikti kúsheytiw, tásirli jámiyetshilik qadaǵalawın ámelge asırıw, sonıń menen birge, bul tarawdı tártipke soluvchi huqıqıy bazanı jetilistiriw boyınsha izbe-iz jumıslar alıp barıldı.
Atap aytqanda, aqırǵı tórt jılda mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri hám puqaralıq jámiyeti basqa institutlarınıń 1 270 ten artıq joybarların qollap-quwatlaw maqsetinde Mámleket byudjetinen 117 milliard swm muǵdardaǵı aqshalar ajıratıldı.
Ámelge asırılǵan ilajlar nátiyjesinde mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleriniń huqıqıy kepilliklerin támiyinleytuǵın, zamanagóy demokratiyalıq talaplarǵa hám xalıq aralıq standartlarǵa juwap beretuǵın normativlik-huqıqıy baza jáne de jetilistirildi. Bunıń nátiyjesinde 20 ǵa jaqın nızam, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń hújjetleri hám Húkimettiń qararları qabıllandı.
Mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemleri máplerin ańlatıw, mámleket menen olar ortasındaǵı kópir wazıypasın orınlawǵa qaratılǵan Ózbekstan Respublikası Prezidenti janındaǵı Jámiyetshilik palatası tashkil etildi, sonıń menen birge, xalıq menen ashıq baylanıs aparıwdıń jańa nátiyjeli quralların engiziw maqsetinde mámleket shólkemleri janında jámiyetshilik keńesleri iskerligi jolǵa qoyıldı [3].

1. 
   https://www.gazeta.uz/ru/2021/03/05/civil-society/
   
2. 
   https://uza.uz/oz/posts/soz-va-fikr-erkinligi-demokratik-jamiyat-garovi_333707
   
3. 
   https://yuz.uz/uz/news/2021-2025-yillarda-fuqarolik-jamiyatini-rivojlantirish-kontseptsiyasini-tasdiqlash-togrisida