5
3
3
4
6.9-rasm. Bosim ostida quyish
sxemasi.
6.10-rasm. Listdan matritsa va
puanson yordamida botirish
usulida shtamplash.
Plastmassalarni shtamplash.
Shtamplash
usulida list tanavordan
iborat termoplastlar (selluloid, viniplast, organik shisha, polistirol,
polietilen, polipropilen va b.) buyumlarga aylantiriladi.
Buyumning
shakli qizdirilgan listni botirish va so‘ngra uni sovitish yo‘li bilan
hosil qilinadi. Shtamplangan buyumlar o‘z shaklini shishalanish haro-
ratidan past haroratlardagina saqlab oladi, polimeming shishalanish
haroratidan yuqori haroratarda qizdirish va
shu haroratda tutib turish
list shaklining tiklanishiga olib keladi.
Shtamplashda shakl berishning ikki usuli: yo‘naltirilgan botirish
usuli va erkin botirish usuli qo‘llaniladi.
Yo‘naltirilgan botirishda buyum shakli matritsa bilan puanson-
ning ish yuzalari shakliga yoki faqat matritsaning ish yuzasi shakliga
b o g iiq b o iad i; faqat matritsa ishlatilgan bosim ostidagi havo ishlati
ladi yoki vakuumdan foydalaniladi.
6
.
1 1
-rasmda puanson (
1
) va mat
ritsa (
4
) dan iborat qolip yordamida yo‘naltirilgan
botirish sxemasi
ko‘rsatilgan.
6
.
1 1
-rasmda vakuumdan yoki havo bosimidan foydalanib,
matritsa (
6
) yordamida yo‘naltirilgan botirish sxemasi keltirilgan.
Vakuumdan foydalanib shakl hosil qilishda (qoliplashda) plastikning
qizdirilgan listi (2) oboyma (1) bilan tesbik-tesbik plita (5) orasiga
mahkamlanadi. Havo kameraning ichidan
vacuum-nasos yordamida
kanallar (7) orqali so‘rib olinadi. Plita (5) orqali atmosferadan
keladigan havo tanavomi bosib uni matritsaga siqadi, natijada buyum
(
8
) hosil bo iad i. Vakuum usulida qoliplash
buyum hosil qilish uchun
atmosfera bosimi yetarli b oigan taqdirdagina yaroqlidir. Agar
atmosfera havosining bosimi yetarli boim asa, havo (yoki bug‘)
bosimidan foydalaniladi, havo yoki bug‘ jo ‘mrak (4) orqali beriladi,
96
bu holda kameradagi havoni deformatsiyalanayotgan
tanavor kanallar
(7) orqali siqib chiqaradi. Bosim manometr (3) bilan nazorat qilinadi.
Atmosfera Bug1 Havo
Dostları ilə paylaş: