Nutq uslublarida sinomiya

Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Mirziyoyev. SH ”Erkin va faravon, demokiratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz’’ T.O’zbekiston nashiriyoti 2016 yil
2. Mirziyoyev. SH “ Buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan birga quramiz ‘T.O’zbekiston nashiriyoti 2016 yil
3. Mirziyoyev. SH “Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak‘T.O’zbekiston nashiriyoti 2018 yil
4. Mirziyoyev. SH “qonun ustivorligi va inson manfaatlari ta’minlash - yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi ‘T.O’zbekiston nashiriyoti 2018 yil
5.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2017 — 2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida». 2016 yil 29 dekabr PF - 2707 –sonli qarori.
6. O‘zbekistonRespublikasiPrezidentining 2017-yil 30-sentabrdagi “Maktabgachata’limtizimiboshqaruvinitubdantakomillashtirishchora-tadbirlarito‘g‘risida” giPF–5198-sonliFarmoni
7. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni xarakatlar strategiyasi

Lug`at bilan ishlash metodikasi

Lug’at ustida ishlash metodikasi

Reja:

1. 
   Lug’at ustida ishlashning lingvistik asoslari va vazifalari
   
2. 
   So’z ma’nosini tushuntirish
   
3. 
   Ma’nodosh so’zlar ustida ishlash
   
4. 
   Zid ma’noli so’zlar ustida ishlash
   
5. 
   Ko’p ma’noli va shakldosh so’zlar ustida ishlash
   
6. 
   Mantiqiy mashqlar
   

Lug’at ustida ishlashning lingvistik asoslari va vazifalari

So’z tilning ma’no bildiradigan asosiy birligidir. So’z va so’z birikmasi aniq narsalarni, mavhum tushunchalarni, hissiyotni ifodalaydi. Tilda mavjud bo’lgan barcha so’z va iboralarning yig’indisi lug’at tarkibi yoki leksika deyiladi. Leksikologiya o’zbek tilining lug’at tarkibini o’rganadigan bo’limdir. Leksikologiya lug’at tarkibidagi so’zlarning nutqda ma’no ifodalash xususiyati, qo’llanish faolligi, boyib borishi, ba’zi so’zlarning eskirib, iste’moldan chiqib ketishi, ma’no ko’chish hodisasi kabilarni o’rganadi. SHu sababli leksikologiya lug’at ustida ishlash metodikasining lingvistik asosi hisoblanadi.

Har qanday nutqiy bayon grammatik jihatdan o’zaro bog’langan, mazmunga mos so’z va so’z birikmalarining ma’lum izchillikda joylashtirilishidan tuziladi. Kishining lug’ati qanchalik boy va rivojlangan bo’lsa, uning nutqi ham shunchalik boy bo’ladi; o’z fikrini aniq va ifodali bayon etishiga keng imkoniyat yaratiladi. SHuning uchun lug’atning boyligi, xilma-xilligi, harakatchanligi metodikada nutqni muvaffaqiyatli o’stirishning muhim sharti hisoblanadi.
Hozirgi o’zbek adabiy tili ulkan lug’at boyligiga ega. Besh jildlik «O’zbek tilining izohli lug’ati» da 80000 dan ortiq so’z va so’z birikmasi berilgan bo’lib, bular umumiy qo’llaniladiganlaridir. Bunga o’zbek tilida nashr etilgan turli terminologik lug’atlarda, o’zbek tili sinonimlari, antonimlari, frazeologik lug’atlarida va turli izohli lug’atlarda berilgan so’zlar qo’shilsa, lug’at boyligi yana ming-minglab oshadi. Bulardan tashqari, juda ko’p so’zlar ko’p ma’noni bildiradi. Masalan, shu izohli lug’atda bosh so’zining 40 dan ortiq asosiy va frazeologizm bilan bog’langan ma’noda ishlatilishi berilgan.
Maktabda nutq o’stirishning muhim vazifalaridan biri lug’at ustida ishlashni yaxshilash, tartibga solish, uning asosiy yo’nalishlarini ajratish va asoslash, o’quvchilarning lug’atini boyitish jarayonini boshqarish hisoblanadi.
Maktabda lug’at ustida ishlash metodikasi to’rt asosiy yo’nalishni ko’zda tutadi: