O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Avtomobil transportilar parkidan foydalanish 
Avtomobil transportilar parki tarkibiga avtomobillar, tyagachlar, tirkama va 
yarim tirkamalar kiradi. 

---

519
Avtomobil transportilar parkining ro‘yxatdagi soni av- totransport korxonasi 
hisobida bo‘lgan hamma avtomobil, tyagach tirkama va yarim tirkamalarni o‘z 
ichigaoladi. 
Avtomobil transportilar parkiningro‘yxatdagisoni yuk tashish rejasini bajarishda 
bevosita ishtirok etadigan va korxonaning ichki xo‘jalik ishlariga mo‘ljallangan 
parklar- dan iboratbo‘ladi. 
Avtomobil transporti parkini son jihatdan tavsiflashda hamma avtotransport 
korxonalari uchun umumiy bo‘lgan quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalaniladi. 
Ar 
– ro‘yxatdagi avtomobillar soni; 
At.t 
– texnik tayyor avtomobillar soni; 
Ae 
– ekspluatatsiyadagi avtomobillar soni; 
Atxt 
– texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlashdagi avtomo- 
Billar soni; 
Ak 
– texnik xizmat va ta’mirlash bilan bog‘liq bo‘lmas- 
Dan korxonada to‘xtab turgan avtomobillar soni (tashish uchun yuk yo‘qliligi, 
yonilg‘i va moylash materiallari, shinalar yo‘qligi, haydovchining betobligi va 
boshqa sabab- larga ko‘ra). 
Texnik jihatdan tayyor avtomobillar soni ekspluatatsi- yadagi va har xil 
sabablarga ko‘ra korxonada to‘xtab turgan avtomobillar soni yig‘indisidan iborat 
bo‘ladi, ya’ni: 
At.t 
= 
ae 
+ 
ak 
Ro‘yxatdagi avtomobillar soni texnik tayyor avtomobil- lar soni hamda texnik 
xizmat va ta’mirlashdagi avtomobillar soni yig‘indisiga teng. 
Ar 
= 
at.t 
+ 
atxt 
= 
ae 
+ 
ak 
+ 
atxt 
Avtomobil transporti parkini son jihatdantavsiflov- chi ko‘rsatkichlar vaqt 
davomida o‘zgaradi, ya’ni ma’lum sondagi avtomobillar, tyagach, tirkama va yarim 
tirkama-lar ekspluatatsiya qilish muddati tugashi sababli ro‘yxatdan o‘chiriladi. 
Shuning uchun ekspluatatsiyada bo‘lgan avtomobillar soni, texnik xizmat 
ko‘rsatishi va ta’mirlashdagi avtomobillar soni vaqt mobaynida o‘zgarib turadi. Shu 
tufayli harakat- lanuvchi tarkib parkini son jihatdan avtomobil kunlariga (ak) 
xarakterlash kerak. Avtomobil kunlari ko‘rsatkichi avtomobil transporti parkini son 
jihatdantavsiflaydigan 
ar 
, 
att 
, 
ae 
, 
atxt 
, 
ak 
qiymatlarning kunlargako‘paytmasi 
Bilan ahiqlanadi. 
Boshqacha qilib aytganda, avtomobil kunlari bu harakat- lanuvchi qismning 
ma’lum bir holatda bo‘lgan kunlarning butun park bo‘yicha yig‘indisidan iboratdir, 
ya’ni, 
Akr 
= 
ake 
+ 
aktxt 
+ 
akk 
Bunda: 
akr 
– ro‘yxatdagi avtomobil kunlari soni; 
Ake 
– ekspluatatsiyadagi avtomobil kunlari soni; 
Aktxt 
– texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlashdagi avto- 

---

520
t 
Mobil kunlari soni; 
Akk 
– ba’zi sabablarga ko‘ra korxonada to‘xtab turga 
Avtomobil kunlar soni.
Ar
.
o‘rt