O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

ta’sir etadi. Guk qonuniga binoan boMakchaning absolut uzayishi quyidagi-
ga teng boMadi:

---

EA 
E
Bu ifodani 0 dan t gacha boMgan oraliqda integrallab, sterjenning toMiq
uzayishini aniqlaymiz:
f
Y 
Y I1 
A l =)o E XdX=2 E 
(2'28>
G
Agar yl ning o‘miga -~ni qo‘ysak,
, 
Gl
Al = 
- kelib chiqadi. 
(2.29)
2 EA
Fl
Tashqi kuch F ta’sirida hosil bo‘ladigan uzayish 
ekanligi bizga
Guk qonunidan ma’lum. Buni (2.29) bilan taqqoslab, xususiy og‘irlik
ta’sirida vujudga keladigan uzayish tashqi kuch ta’sirida hosil boMadigan
uzayishdan ikki barobar kam boMishini anglaymiz. Sterjenning to‘liq uzayi­
shi alohida uzayishlarning yigMndisidan tashkil topadi:
EA 2 EA 
EA
Teng qarshilik ко‘rsatuvchi sterjenlar. Ko'ndalang kesimi o ‘zgarmas
boMgan steijenda kuchlanishlar xususiy ogMrlik hisobga olinganda faqat xavfli
kesimdagina ruxsat etilgan normal kuchlan-
ishga teng boMgan kuchlanish vujudga kela­
di. Boshqa kesimlarda kuchlanish kamroq
boMadi. Demak materialning bir qismi behu-
da sarflanadi. Ammo sterjen kesim'arini shun-
day tanlash mumkinki, barcha kesimlardagi
kuchlanish bir xil boMsin. Bunday kesimli
sterjenlar teng qarshilik ко 'rsatuvchi sterjen­
lar deb ataladi. Masala ana shu o‘zgaruvchan
kesim yuzani aniqlashdan iborat.
Baland ustunga F kuchi qo‘yilgan dey-
lik (2.17-rasm). Ustunning yuqori kesimi

---