O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

/ 4
M r=0
щ
п
ш
т
)
b) .W.=
10.9-rasm
Q epyurasini qurish uchun ramaning sterjenlarini alohida bo'laklarga 
ajratamiz va ulami bir oraliqli statik aniq balkalar sifatida hisoblaymiz. Bunda 
balkalarga tashqi kuchlardan tashqari ramaning M epyurasidan olingan tugun 
momentlari ham qo'yiladi. 10.9-rasmda 10.6-rasm, a-da berilgan ramaning alo­
hida balkalarga ajratilishi va tegishli epyuralari tasvirlangan. 10.9-rasm, a-da 
b e
rigeli, 10.9-rasm, b-da 
a b
ustuni balka ko'rinishida aks ettirilgan hamda 
tashqi kuch va tugun momentlari ko'rsatilgan. Oddiy balkaning Q epyurasi 7- 
bobda bayon etilgan qoidalar asosida quriladi. Ishning oxirida alohida balkalar 
uchun qurilgan Q epyurasi rama o'qiga to'planadi (10.10-rasm).
Endi Q epyurasi asosida N epyurasini quramiz. Bunda rigelga qo'yilgan 
ko'ndalang kuchlar ustun uchun bo'ylam a kuch, ustunga qo'yilgan ko'ndalang 
kuchlar esa rigel uchun bo'ylam a kuch bo'ladi, degan qoidaga asoslanamiz. 
Bo'ylam a kuch sterjenni cho'zsa - musbat, siqsa - manfiy ishora olinadi.
B o'ylam a kuchlarni aniqlash uchun Q epyurasi 
qurilgan ram aning tugunlari birin-ketin qirqib olina­
di va tugunning muvozanati tekshiriladi. Eng aw al 
ikki sterjenli, keyin undan ortiq sterjenli tugunlar qir- 
qiladi. Ikki sterjenli tugunning (10.11-rasm, a) mu­
vozanat shartlaridan N, va N 2 b o'y lam a kuchlari 
aniqlanadi:
£ y = t f , - Q = 0;

---

Uch steijenli tugunning (10.11-rasm, b) muvozanat shartidan N 3 aniqlanadi: 
' Z y = Q 3 - Q ] - N 3 =
0; 
N 3 = Q , - Q 3
Qolgan sterjenlardagi bo'ylam a kuchlar ham shu tartibda aniqlanadi. 
Biz tekshirayotgan ramaning (10.6 - rasm) bo'ylam a kuchlar epyurasini 
qurish uchun uning Q epyurasidan b tugunni qirqib olamiz (10.12-rasm, a) 
va muvozanat shartlarini yozamiz:
Z