Uyg‘otuvchi
kuch
takrorligi Q xususiy tebran
ish takrorligi
kichik boMsa,
—> 1, di
namik solqilik A statik sol
qilik yst ga yaqinlashadi.
0 chegarada в ning
o ‘sishi bilan dinamik koef
fitsient M ning qiymati
o ‘zgarib boradi; bu hoi te
branish amplitudasi A ning
o ‘sishini bildiradi. Agar
в> со bo‘lsa, (2.44) formu
laga binoan A<0 boMadi; bu
esa tebranish amplitudasi
uyg‘otuvchi kuchga qarama-qarshi yo‘nalganligini bildiradi.
Uyg‘otuvchi kuch takrorligi bilan xususiy tebranish takrorligi teng
в
boMgan hoi ( в = со) rezonans deb ataladi. Bunda ~ = 1 boMib, majburiy
tebranish amplitudasi cheksizlikka intiladi. Qarshilik ko‘rsatuvchi kuchlar
hisobga olinmaganligi tufayli shunday xulosaga kelindi. Biroq real
konstruksiyalarda qarshilik ko‘rsatuvchi kuchlaming mavjudligi amplituda-
ning chekli boMishiga olib keladi; amplituda chekli, ayni bir vaqtda katta
qiymatga ega boMadi. Shuning uchun rezonans holati inshoot uchun xavfli
sanaladi.
Osma ko'prik singari ba’zi real inshootlarda energiyaning sochilishi
(qarshilik ko‘rsatuvchi kuchlar) juda kichik boMadi. Bunday hollarda uncha
katta boMmagan uyg‘otuvchi kuch inshootda xavfli rezonans tebranishlarini
uyg‘otishi mumkin. Masalan, shaxdam qadam tashlab kelayotgan piyoda
askarlar ko‘prikka yetganda qadamlarini o‘zgartirib, tartibsiz yura boshlay-
dilar. Chunki qadam zarbi ko‘prikning xususiy tebranish takrorligi bilan bir
xil boMib qolsa, ko‘prik rezonans tebranishlariga uchrab, buzilishi mumkin.
Tarixda bunday hollar uchrab turadi. 1831-yili Manchesterda (Angliya) Ir-
Yüklə
Dostları ilə paylaş: |
