O’ zbekiston respublikasi oliy va o`rta

Хамшира:- Салом азиз болалар, гулу- гунча болалар
Бугун бизинг богчага, келишибди мехмонлар.
Бугун бизлар сиз билан утамиз, кизик сабок
Соглом булай десангиз, нима килмогиз керак.
Бола: «Соглом булиб усамиз»
Келди яна гузал ёз,
Чиникмокка жуда соз.
Хар эрта тонг турамиз,
Юрамиз югурамиз.
Килиб бадан тарбия
Соглом булиб усамиз.
Бола: Иссик тошли йулкада
Кум ва тузли йулкада
Оёк яланг юрамиз
Шунда биз чиникамиз
Соглом булиб усамиз.
Бола: Ёзда жуда уйин куп
Биз уйнаймиз жуда хуп
Ёздаги очик хаво
Танимизгадир даво
Сувда доим сузамиз
Баликлардек яйраймиз
Бола: Эрталабки куёш хам
Танимизга даводир
Тоблаймиз баданимиз
Шунда биз чиникамиз
Соглом булиб усамиз.
Хамшира: Жуда яхши болалар
Акли расо доналар
Соглом булай десангиз
Бу шиорга хар доим
Амал килинг болалар
Бизнинг ишор:
Болалар: Куёш, сув, тоза хаво беради бизга даво
Хамшира: Болалар мен хозир сизларга топишмок айтаман.
Топасизларми?
Болалар: Ха!
Хамшира:Ваннага тушади биз билан бирга
Хиди ухшаб кетади худди атирга
Уни еб булмайди, эмасда ковун
Юз- кулимизни ювамиз у билан
Нима?.........(совун).
Хар- хил микробларни тозалар тишдан
Сира чарчамайди халол юмушдан.
Ёшу- кексаларга хамрох хар сутка
Унинг номи нима? Айтинг …(тиш чутка)
.Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun qum terapiyasi.
Qumloq maydonda o'ynashni, qasrlar qurishni, qum bilan bo'yashni yaxshi ko'radigan bolalar o'ziga ishongan va muvaffaqiyatli bo'lishadi. Bundan tashqari,
qum bilan qo'shma mashqlar ota-onalarga bolaning xulq-atvori va rivojlanish xususiyatlarini o'rganishga yordam beradi.
Metod mohiyati
Qum qutisi turli xil shaxsiy muammolarni samarali bartaraf etishga, ichki taranglikni bartaraf etishga yordam beradigan yaxshi diagnostika vositasidir. Qum
terapiyasi sizning asl shaxsingizni ozod qilishga va tushunishga yordam beradi, aqliy yaxlitlikni tiklashga yordam beradi.
Bola ko'pincha tashvish va qo'rquvni so'zlar bilan qanday ifoda etishni bilmaydi. Bunga maktabgacha yoshdagi bolalar uchun qum terapiyasi yordam beradi.
Bola o'yinchoq belgilar yordamida hayajonli vaziyatni o'ynaydi, qumdan o'z dunyosining rasmini yaratadi va shu bilan o'zini keskinlikdan xalos qiladi.
Qumda turli xil figuralar bilan o'ynab, bola noqulay vaziyatni yoki holatini o'ynoqi tarzda o'zgartirish imkoniyatiga ega, shu bilan ichki va tashqi muammolarni
mustaqil ravishda hal qilishda tajriba orttiradi. Chaqaloq to'plangan tajribani haqiqatga o'tkazadi.
Top
Qolaversa, odamning holatiga uyg'unlik olib kelib, salbiy his-tuyg'ularni "maydalashga" qodir bo'lgan qumning o'ziga xos xususiyatlarini ta'kidlab bo'lmaydi.
Qisqa hikoya
Qum terapiyasi texnikasi 1920 yil oxirida psixoterapevtlar Anna Freyd, Erik Erikson va boshqalar tomonidan qo'llanila boshlandi. V.Jung terapiyaning nazariy
asosi hisoblangan faol tasavvur texnikasini ishlab chiqdi.
1930 yilda Margaret Louenfeld tinchlik qurish texnikasini ixtiro qildi, bu usul kasal bolalar va psixologik muammolari bo'lgan bolalar bilan ishlashda
ishlatilgan.
Dora Kalf "Dunyo qurilishi" usulini o'rganib chiqqandan keyin ham bolalar, ham kattalar bilan ishlash uchun qo'llaniladigan Jungian "Qum terapiyasi" ni ishlab
chiqdi. Bunda qum va ko'plab mayda narsalar bilan to'ldirilgan laganda ishlatiladi. Qum terapiyasi dasturi boshqa psixoterapiya turlarini to'ldiradi.
Top
Bu zamonaviy dunyoda juda dolzarbdir. Biz tabiiy kelib chiqishni unutib, tobora ko'proq tabiatdan uzoqlashmoqdamiz. Qumni tayyorlash ibtidoiy histuyg'ularga va hissiyotlarga qaytishga yordam beradi.
Maqsadlar
Qum terapiyasi nima uchun kerak? Qum bilan mashg'ulotlar bolaning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlashga yordam beradi, o'zini va uning menligini
tushunishga yordam beradi, fikrlash, xayolot, barmoqlarning nozik vosita mahoratini rivojlantirishga yordam beradi.
Ular bolalarni o'z fantaziyalarining modellarini yaratishga, ularni tushunishga va tushuntirishga o'rgatadilar. Sinflar muloqotdagi qiyinchiliklarni engishga
yordam beradi, fikrlaringizni so'z bilan ifoda etishga, o'zingizning harakatlaringiz va qilmishlaringiz uchun javobgar bo'lishga, o'zingizga ko'proq ishonishga,
o'z qadr-qimmatingizni rivojlanishiga hissa qo'shasiz, qo'rquv va psixologik shikastlanish oqibatlaridan xalos bo'lib, o'zingizga bo'lgan ishonchni oshirasiz.
Top
Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun qum terapiyasi bolani o'zgartirish yoki qayta tuzish uchun ishlatilmaydi, bu unga o'zi bo'lish imkoniyatini beradi. Bu
kabi o'yinlar o'zini namoyon qilish uchun ramziy tildir. O'yinchoqlar bilan manipulyatsiya bolaga o'ziga va boshqa odamlarga, sodir bo'layotgan voqealarga
munosabatini bildirishga yordam beradi.
Qum bilan bog'liq qanday muammolar bartaraf etishga yordam beradi?
Bolalar uchun qum terapiyasi turli xil xulq-atvor buzilishlarini engishga, boshqa bolalar va kattalar bilan munosabatlarni o'rnatishga, psixosomatik
kasalliklardan xalos bo'lishga, xavotir, qo'rquv, nevrozlardan xalos bo'lishga, turli xil oilaviy va ijtimoiy vaziyatlar bilan bog'liq bo'lgan qiyinchiliklardan xalos
bo'lishga yordam beradi. Bu alohida ehtiyojli bolalar uchun foydalidir.
Bolalar bog'chasida qum terapiyasi
Bolalar bog'chalarida va maktablarda ular qum terapiyasining bolalarning aqliy rivojlanishiga ta'siridan endigina foydalanishni boshladilar. Kelgusida bunday
darslarni majburiy qilish rejalashtirilgan.
Qum bilan rasm chizishga harakat qilib, bolalar harflar va raqamlarni tezda o'zlashtiradilar, "o'ng" va "chap" tushunchalarini ajratib olishni, kun va tunni,
fasllarni farqlashni o'rganadilar. Shuning uchun qum bilan o'ynash nafaqat psixolog tomonidan qo'llanilishi mumkin, balki bunday darslar o'qituvchilarga
bolalarni ancha samarali o'qitishda yordam beradi. Bolalar bog'chasida qum terapiyasi vizual-majoziy fikrlash, idrok va xotirani rivojlantirishga yordam
beradi, qo'llarning sezgirligi va nozik vosita mahoratini oshiradi.
Bolalarda qum bilan o'ynash bosqichlari
Bunday o'yinning umumiy bosqichlarini 1986 yilda Jon Allan ta'kidlagan:
1. Xaos... Ushbu bosqichda bola ko'plab raqamlarni ularni qum idishiga tashlash orqali tanlaydi. Raqamlar har xil o'lchamlarda bo'ladi, turli toifalarga kiradi
va ular orasida o'simliklar va hayvonlar yo'q. Chaqaloqning bu xatti-harakati uning hayotida hukmronlik qiladigan tashvish, qo'rquv va tartibsizlik haqida
gapiradi. Ushbu bosqich bir necha seanslarga cho'zilishi mumkin.
2. Jang... Ushbu bosqichda figuralar orasida yaxshi va yomon qahramonlar, yirtqich va o'txo'rlar, yer va begona odamlar va boshqalar paydo bo'ladi, bu
qarama-qarshilik, harbiy harakatlar, to'qnashuvlarni anglatadi. Sahna uzoq vaqt talab qilishi mumkin. Ushbu bosqichda siz ijobiy xarakterni taklif qilishni
taklif qilib, bolani shoshiltirishingiz mumkin emas. Bolaga ichki ziddiyatni o'zi uchun kerakli sur'atlarda engish imkoniyatini berish kerak.Bosqichning
tugashiga tuzilgan tinchlik shartnomalari, dushmanning kechirilishi va uning hayotini saqlab qolish bo'yicha hukm qilinishi mumkin.
3. Chiqish... Ushbu bosqich uyg'unlik va muvozanatni anglatadi. Ushbu bosqichda barcha narsalar bir-biriga bog'langan, raqamlar orasida ko'katlar va
mevalar paydo bo'ladi, hayvonlar juft bo'lib joylashadi.
Uyda qum o'ynaydi
Uydagi mashg'ulotlar uchun sizga quti (65 × 75 × 8), ko'k bo'yoq, suv idishi va ko'plab kichik o'yinchoqlar kerak bo'ladi. O'yin qutisi qo'pol yoki o'tkir
emasligiga ishonch hosil qiling. Sandiqning ichki yuzasi ko'k rangga bo'yalgan, bu psixikaga foydali ta'sir ko'rsatadi.
Qum terapiyasi uchun sariq qumni olish yaxshiroqdir. Ammo o'yinda aksanlar yaratish uchun quyuq qum ham mos keladi. Bolaga qumli figuralarni
haykaltaroshlik qilish uchun suv idishi kerak. O'yin ko'rsatkichlari balandligi 10 sm dan oshmasligi kerak. Plastmassa va metalldan tayyorlangano'yinchoqlar mos keladi.
Asosiy o'yinlar
Ko'plab qum terapiyasi o'yinlari mavjud, buning uchun siz eng mashhurlarini sinab ko'rishingiz mumkin:
1. "Tahmin" o'yini. Bir nechta raqamlar qumga ko'milgan va boladan ularni qumdan olib tashlamasdan tanib olishlarini so'rashadi.