Ob. Analog raqa

n

i
t.b. ^{ }ⁱj j1


Toklarni mos kuchlanishlar orqali ifodalab, quyidagini olamiz


n
^Uchiq ^{ } ^{t.b. U}j j1 _j

Amaliy kuchaytirgich integrallash amalini bajarishga ham imkon beradi.

4.3.2.rasmda integrallash amalini bajaruvchi sxema (integrator) keltirilgan. Sxema chiqish yo‘li kuchlanishi quyidagiga teng


1
^{Uchiq t }^{Ukir tdt} 0

YUqorida ko‘rilgan raqam-analog o‘zgartgichlardagi kalitlar 4.3.4. rasm "a"da keltirilgan sxema bo‘yicha amalga oshirilishi mumkin.

130
Kirish yo‘li kodi xonasidagi raqamni akslantiruvchi kirish yo‘li signali ikki

qutbli (4.3.4. rasm "b"): musbat sath (mantiqiy "1") D1 diodni berkitadi va I_i etalon toki D2 diod orqali AK kirish yo‘liga beriladi; manfiy sath (mantiqiy "0") D2 diodni berkitadi va I_i etalon toki kirish yo‘li signali U_x,i manbaiga tutashadi.

8.3.3.rasm Raqam-analog o‘zgartgich sxemasi (2-variant).

8.3.4.rasm. Kalit sxemasi.

8.4. RAO‘ statik parametrlari

Sodda RAO‘da har bir razryad qiymati ikkili parallel kodi bir vaqtning o‘zida kirishga uzatiladi. Kirish kodining qiymati minimaldan maksimalgacha o‘zgarsa va bunda kirish kodining har bir qiymati analog chiqish qiymatini diskret qiymatiga o‘zgartiriladi. Analog chiqish (Xj) qiymatining majmuaiy qiymati kirish kodi (α_j) qiymati o‘zgartirish xarakteristikasi (O‘X) deb nomlanadi. Koordinatalar
131
sistemasida kod –analog chiqish qiymati abssissa o‘qiga qandaydir burchak ostida

joylashgan to‘g‘ri chiziq ko‘rinishda tasvirlanadi (rasm.). Agar O‘Xda biron nuqtani aniqlash kerak bo‘lsa ushbu nuqtadaga mos keluvchi qiymati keltiriladi. Ba’zida o‘zgartirish xarakteristikani (t) shakldagi pog‘onali chiziq ko‘rinishda tasvirlanadi va bu bilan kod qiymati va chiqish analog qiymatini diskretligini belgilaydi.
O‘Xda ma’lum xarakterli nuqtalarni ajratish mumkin. Avvalom bor- kirish kodining boshlang‘ich va yakuniy qiymatlari bilan aniqlanuvchi O‘X boshlang‘ich va yakuniy nuqtalari. Kirish kodining boshlang‘ich (yakuniy) qiymatlari sifatida chiqish kattaligining nominal qiymati minimal (maksimal) bo‘ladigan qiymatlari qabul qilinadi. Bunda boshlang‘ich nuqta bo‘lib a_j va X_j koordinata o‘qlarining kesishgan nuqtasi, ya’ni kirish kodi nol bo‘lganidagi chiqish analog qiymati nolga teng. Boshlang‘ich va yakuniy kirish kodini a_j ishorasini o‘zgarishida, analog X_j qiymati qandaydir intervalda diskret o‘zgaradi. Chiqish analog kattaligini boshlang‘ich nuqtasidan yakuniygacha bo‘lgan interval qiymatini chiqish kattaligining

X_j Хаrakteristik chiziqning yakuniy nuqtasi
1|8

1|4

1|8 2

1|2 1

1|8 O’zgartirish darajasi 1|4
1|8 ХChning boshlangich nuqtasi

а_j kodi

8.4.1.rasm. Bir qutbli kirish signalli 4-razryadli RAO‘ning nominal O‘X: 1- RAO‘ning o‘zgartirish xarakteristikasi; 2- O‘Hni boshlang‘ich va yakuniy nuqtalarini birlashtiruvchi to‘g‘ri chiziq.

132
diapazoni, bu kattaliklar orasidagi ayirmani esa uni o‘zgarishining amplitudasi deb

nomalanadi. Kirish kodini birga o‘zgarishida chiqish analog kattaligini diskret o‘zgarishidagi qiymati kvantlash darajasi deb nomlanadi. Ikkili chiziqli RAO‘ xolatida nominal xarakteristika uchun barcha darajalari quyidagiga teng: