Обложка и титульный лист текст научн док., 0

4.4 Operatsion (joriy) xarajatlarni aniqlash (C)
Operatsion xarajatlar temir yo'lning asosiy faoliyati bo'yicha xarajatlarga muvofiq xarajat elementlari bo'yicha hisoblanadi. Joriy xarajatlarga quyidagilar kiradi: mehnat xarajatlari, ijtimoiy sug'urta badallari, materiallar, elektr energiyasi, amortizatsiya va boshqa xarajatlar.
4.4.1 Yillik ish haqi fondini hisoblash (Sfot)
Yillik ish haqi fondi (C_fot) xodimning o'rtacha oylik ish haqini ularning xodimlariga va rejalashtirilgan davr (12 oy) qiymatiga ko'paytirish yo'li bilan aniqlanadi.
O'rtacha oylik ish haqi tarkibiga tarif stavkasi, mukofotlar, nafaqalar va qo'shimcha to'lovlar kiradi.
4.1-jadval Harakat tarkibi chervyak g'ildiraklarini ta'mirlash ustaxonasi xodimlarining ish haqi fondi

№	Lavozim		Odamlar soni		Razryad	Oylik, tarif stavkasi, so'm	Qo'shimcha to'lovlar, so'm	Jami, so'm	Yillik ish haqi fondi, ming so‘m
1	Sex boshlig’i		1		1	7200000	1800000	9000000	108000
1	Usta		1		2	6200000	1550000	7750000	93000
2	Chilangar		2		3	3686805	921701.25	4608506.2	55302
3	Chilangar		3		4	4225983	1056495.75	5282478.7	63389.7
	Chilangar		2		5	4815939	1203984.75	6019923.7	72239
4	Yuvuvchi		1		2	2600000	650000	3250000	39000
5	Defestaskop		2		3	3800000	950000	4750000	19000
		Jami		10				Jami	449930.7

MOP ning ish haqi fondini hisobga olgan holda xodimlarning yillik ish haqi fondi quyidagilardan iborat bo'ladi:

GFOT=GFOT_pr.rab*1,2=449930.7∙1,2=539916.84 ming so'm
4.5. Ijtimoiy sug'urta badallarining ta'rifi
Ijtimoiy sug'urta badallari quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:
C_otch=C_fot*0,12, so’m
bu erda S_fot - umumiy ish haqi fondi
0,25 - ijtimoiy sug'urta badallarining ulushi
C_otch =539916.84 *0,12=134979.21ming so'm


4.6. Moddiy xarajatlarni hisoblash
Moddiy resurslar uchun mablag'lar qiymati materiallar qiymatining o'ziga xos stavkasini qiymat ko'rinishida (S_m) ishlab chiqarish hajmiga (N_r) ko'paytirish yo'li bilan aniqlanadi.
C_mat= C_fot* N_r=176,55∙345=74151,00 ming so'm
bu yerda C_m = 176,55 ming so‘m – chervyak g‘ildiraklar uchun uchastka uchun materiallarning narxi (“O‘ztemiryulmashta’mir” DUK bo‘yicha);
N_r=345pcs - shartli bo'limlar soni.


4.7. Elektr energiyasi xarajatlarini hisoblash
Elektr narxi quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
C_e= C_e ∙A_e∙N_e, ming so‘m
bu yerda C_e – 1 kVt/soat elektr energiyasi narxi, 450 so‘m;
A_e - chervyak g'ildiraklar uchun elektr energiyasini iste'mol qilish darajasi.
N_r - seminarning yillik dasturi, birliklar
C_e = 450*125*345=23 625 ming so'm


4.8. Amortizatsiya to'lovlarini aniqlash (C_a)
Asosiy vositalarning eskirish qiymati ularning balans qiymatiga va asosiy vositalarni yangilash uchun ajratmalarga qarab hisoblanadi. (7.2%)
G‘ildirak sexi jihozlarining umumiy balans qiymati 68035,53 ming so‘mni tashkil etadi.
C_a=68035.53∙0.072=4898.56 ming soʻm


4.9. Boshqa xarajatlarni aniqlash (C_pr)
Boshqa xarajatlar ishlab chiqarish xodimlarining ish haqi fondining 2% miqdorida qabul qilinadi.
C_pr=449930.7∙0.02=8998.61 ming soʻm
4.10. Operatsion xarajatlarning umumiy miqdorini hisoblash (C_e)
Ushbu xarajatlar quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
C_o =C_fot + C_otch+ C_m + C_e+ C_a+ C_pr, sum
C_o=539916.84+134979.21+74151,00+23625+4898.56+8998.61=786569.22
ming soʻm


4.11. Mahsulotlarining tannarxi bahosini aniqlash.
Ta'mirlash birligi qiymati (C) yillik operatsion xarajatlar miqdorini C_o yillik dastur hajmiga (N_r) bo'lish yo'li bilan hisoblanadi:
C=C_o/N_r=786.569.22/345=2279.91 ming soʻm
Hisoblangan narx, to'liq tannarxga qo'shimcha ravishda, qiymatining 20% ​​miqdorida olinadigan o'ziga xos foydani (P) hisobga oladi:
P =0,2 * C; tonnani tashkil etadi
Shunday qilib, taxminiy narx quyidagicha bo'ladi:
P_s=C+0,2*C, ming so‘m
P_s= 2279.91*1.02=2325.5 ming so'm