Vertikal rejani loyiha lash va uni amalga oshirishda ikkita ketm a-
ket bosqichni ko'rsatish kerak
: birinchisi - hududni injenerlik
tayyorlashga tegishli bo'lib, unda hudud relyefini umumiy holda
15
tashkil etish va uni qurilishga tayyorlash masalalari hal etiladi,
ikkinchisi — hududni rejalashtirish, qurish va obodonlashtirish
bo‘lib, bu bosqichda mikrorelyef loyihalanib, binolar, inshootlar,
ko 'ch a va yo'llar va shahar hududining boshqa elem entlarining
belgilari q o ‘yiladi.
Noqulay shart-sharoitlar va jarayon lam i bartaraf etish
bilan
bog'liq tadbirlarda vertikal rejalashtirishning roli quyidagi holatlarda
o'rinlidir, xususan:
-
shahar hududini kuchli yom g'irlar yoki suv manbalari
ta ’sirida suv bosishida hamda suv omborlari inshootlaridan shahar
hududini himoya qilish hududni vertikal rejalashtirish vazifasiga
kiruvchi dam balar qurish yoki hudud sathini ko‘tarish evaziga
amalga oshiriladi;
- hududni sizot suvlari ta ’sirida suv bosishidan saqlash, drenaj
tizimi yordam ida
yoki maydon sathini vertikal rejalashtirish
yordam ida amalga oshiriladi;
- shahar hududida botqoqliklar mavjud hollarda ularga qarshi
kurashning asosiylaridan biri vertikal rejalashtirish bo'lib, u
yordam ida turib qolgan suvlarning oqim yo'nalishi rejalashtiriladi
va tashqi suvlarni qochirish uchun sharoit yaratiladi;
- c h o ‘l va yarim cho'I zonalarda hududni sun’iy sug'orish
m aqsadida sug'orilayotgan maydonlarga suv o 'z oqim i bo'ylab
vertikal rejalashtirish asosida amalga oshiriladi;
- jarlik mavjud va jariiklar rivojlanayotgan hududlarda vertikal
rejalashtirish yordamida jariiklar qiyaliklarini yuvib ketuvchi tashqi
suvlarning yo'nalishi tashkil etiladi hamda jarliklam i tugatish ulam i
ko'm ish orqali amalga oshiriladi;
- ko'chkili hududlarda ko'chkilam i oldini olish tadbirlariga
tashqi suvlarni qochirishni tashkil etish orqali vertikal rejalashtirish
ishtirok etadi;
- shahar hududida karst jarayonlari mavjud hududlarda karst
natijasida vujudga kelgan voronkalami tashqi suvlardan saqlash va
ularni yo'qotish bo'yicha vertikal rejalashtirish hududni tekislash
m aqsadida qo'llaniladi.
Vertikal rejalashtirish va uni amalga oshirish u bilan bog'liq
bo'lgan
tadbirlar
majmuasi
bilan
birgalikda
qo'llanilganda
m aqsadga muvofiqdir, bular: yer osti suv qochirish tarm o q 'ariri
o 'm atish bilan tashqi suvlami qochirish; sizot suvlarining ssts ;
baland bo'lgan hollarda drenaj tarm oqlaridan foydalanish; jarlik
\z.
ko'chkili hududlarda tiigak devorlar o'm atish va h.k.
16
|
