3-chizma (To‘gʻri burchakni teng uch boʻlakka boʻlish)
Bu ishni sirkul yordamida bajarish uchun esa
A nuqtadan ixtiyoriy R radiusda
yoy chizib, uni burchak tomonlarini kesgan 1 va 2 nuqtalari belgilanadi. 1 va 2
nuqtalardan ham
R radiusda yoylar (
R=1A=2A) chiziladi. Bu yoylar
A nuqtadan turib
chizilgan yoy bilan oʻzaro kesishib 3 va 4 nuqtalarni beradi. 3 va 4 nuqtalarni to‘gʻri
burchak uchi –
A nuqta
bilan tutashtirish orqali CAB to‘gʻri burchak teng uch
boʻlakka boʻlinadi (3-chizma, b). 3-chizma, v da to‘gʻri
burchakni teng uchga
boʻlishning tugallangan holati koʻrsatilgan.
Aylanani teng uchga boʻlish. 1-holat
O markazdan
R radiusda aylana chizib,
uning vertikal va gorizantal markaziy oʻqlari oʻtkaziladi. Vertikal oʻqning yuqorisida
1 nuqta pastida
A nuqta tanlanadi. Nuqta 1 biz qurmoqchi boʻlgan
muntazam
uchburchakning bir uchi boʻlsin. Tanlangan
A nuqtadan R (R=OA) radiusda yoy
chizib, uning aylana bilan kesishgan 2 va 3 nuqtalari belgilanadi. Tasvirdagi 1,2 va 3
nuqtalar aylanani teng uchga boʻluvchi nuqtalar boʻlib, ularni oʻzaro tutashtirishdan
hosil boʻlgan geometrik figura muntazam uchburchak hisoblanadi. (4– chizma )
Aylanani teng toʻrt boʻlakka boʻlish. 1-holat. Aylana markazi
O dan markaziy
oʻqlar oʻtkaziladi. Oʻqlarning aylana bilan kesishgan 1,2,3 va 4 nuqtalari aylanani
teng toʻrt boʻlakka boladi. Bu nuqtalarni tutashtiruvchi
geometrik figura aylanaga
ichki chizilgan muntazam to‘gʻri toʻrtburchak (kvadrat) hisoblanadi (4-chizma, a). 2-
holat. Aylananing markaziy oʻqlari oʻtkazilib, ularni aylana bilan kesishgan
O₁, O₂,
O₃, O₄ nuqtalari aniqlanadi. Bu nuqtalarni markaz qilib, ulardan
R(R= O₁ O= O₂ O=
O₃ O= O₄) radiusda yoylar chiziladi. Bu yoylarning kesishgan nuqtalari aniqlanadi.
Aniqlangan nuqtalar mos ravishda oʻzaro tutashtirilsa, ular
O markazdan oʻtadi va
aylanani 1,2,3,4 nuqtalarda kesib oʻtadi hamda uni teng toʻrt boʻlakka boʻladi. Hosil
boʻlgan 1,2,3 va 4 nuqtalarni tutashtiruvchi tekis shakl muntazam to‘gʻri to‘rtburchak
(kvadrat) ni tashkilqiladi (4-chizma, b).
Dostları ilə paylaş: