O‘g‘itlar meyorini belgilash

Kartoshka	120-150	120-150	100	60	100-120	120-150
60-80
Pomidor	280-300	180-200	140-150	90-100	140-180	140-150	100
Karam	250-300	150-200	100-150	75-100	120-150	140-150	80-100
Piyoz	200-220	250	150	75	160	160	80
Bodring	200-250	150-200	100-150	50-75	120-150	120-150	60-75
Sabzi	150-200	120-150	80-100	40-50	80-100	100-120	50-60
Poliz ekinlari	250-300	100-150	100-150	50	80-100	100-120	50-60

Dala tajribalaridan olinadigan natijalar ishlab chiqarish sharoitida olinadigan hosildorlikdan sezilarli darajada yuqori bo‘lishi (masalan, g‘alla ekinlarida 30 foiz, kartoshkada 50 foizgacha)ni albatta hisobga olish kerak.

Tavsiya qilingan fosforli va kaliyli o‘g‘itlar meyoriga tuproqlarning harakatchan fosfor va kaliy bilan ta’minlanganligiga qarab tegishlicha tuzatish koeffitsiyentlari kiritiladi. Tuproqdagi azot miqdori bo‘yicha agrokimyoviy haritanoma tuzilmasligi sababli azot meyoriga tuzatish fosfor miqdori asosida belgilanadi.
3. O‘g‘itlar meyorini balans usulida aniqlash. Rejalashtirilgan hosil uchun o‘g‘itlar meyorini hisoblashlar yo‘li bilan ham aniqlash mumkin. Mazkur usul asosida hosilning shakllanishi uchun sarflanadigan oziq elementlari hamda tuproqva o‘g‘ittarkibidan o‘zlashtiriladigan oziq elementlari miqdorini taqqoslash yotadi.
Ma’lum bir miqdordagi hosil bilan tuproqdan o‘zlashtirib ketiladigan oziq moddalarining miqdori doimiy bo‘lmasdan, ekinlarni yetishtirish sharoitlariga bog‘liq ravishda o‘zgaradi. Shuning uchun hisoblash ishlarida o‘zlashtirilib ketiladigan oziq elementlari miqdorini belgilash uchun xo‘jalikda yoki unga yaqin ilmiy muassasalarda olingan ma’lumotlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Go‘ng va mineral o‘g‘itlar tarkibidagi azot, fosfor va kaliyning o‘zlashtirilish koeffitsiyentlari ham ekin turi, tuproq-iqlim sharoitlari, o‘g‘itlarni qo‘llash dozasi, muddati va usullari ta’sirida sezilarli darajada o‘zgaradi.
O‘g‘it meyorini belgilashda albatta o‘g‘it ishlatilmagan sharoitda shakllanadigan hosil miqdori yoki shu davrgacha qo‘llanilib kelinayotgan o‘rtacha o‘g‘it meyori aniq bo‘lishi kerak.
Rejalashtirilgan hosil uchun o‘g‘itlar meyorini hisoblashda tuproqtarkibidagi harakatchan shakldagi oziq elementlarining olib chiqib ketiladigan qismi ham hisobga olinadi. Lekin, tuproqdagi harakatchan oziq elementlaridan foydalanish koeffitsiyenti doimiy kattalik bo‘lmasdan fosfor uchun 2 dan 20 foizgacha, kaliy uchun esa 10 dan 55 foizgacha o‘zgarib turadi. Shuning uchun bu ko‘rsatkichlardan faqat tajriba ma’lumotlari mavjud bo‘lgan hollardagina foydalanish mumkin.
4. Mineral o‘g‘itlar meyorini belgilashning uyg‘unlashtirilgan usuli. Ushbu usulda rejalashtirilgan hosil, tuproqning oziq elementlari bilan ta’minlanganligi, bonitirovka balli, o‘g‘itlar ustida o‘tkazilgan tajribalarning natijalari, o‘tmishdosh ekin va tuproqning bir qator xossalari yotadi.
Bunda qo‘yidagi tartibda ish yuritiladi:
1.hosildorlik belgilanadi:


Х = х_рхв_бл/в_ўр
Bu yerda,
Х – muayyan sug‘oriladigan maydon uchun hisoblangan hosil, s/ga;
Х_р – rejalashtirilgan hosil, s/ga;
В_бл – sug‘oriladigan maydonning bonitirovka balli;
В_ўр – xo‘jalik uchun chiqarilgan o‘rtacha bonitirovka balli.

O‘rtacha bonitirovka balli (bur) qo‘yidagicha hisoblanadi: